Nederland en België zijn twee democratische landen, maar voor hoe lang? Een rechtssysteem verandert voortdurend en dus moeten we kritisch zijn op de zwakke punten. Alleen zo redden we de democratie.
Op 20 juni rondt de NWO haar onderzoeksprogramma ‘Omstreden Democratie’ af. De afgelopen zeven jaar onderzochten tientallen politicologen, sociologen, bestuurskundigen, juristen, historici, filosofen en communicatiewetenschappers wat de kwetsbare kanten van onze democratie zijn. En waar ruimte is voor vernieuwing.
Media & politiek
Eén van de conclusies is dat de media de afgelopen vijftien jaar politiek inhoudelijker zijn geworden. Ook zijn media minder gericht op politici als persoon. Ook is de toon van het nieuws tegenwoordig minder negatief dan vijftien jaar geleden.
Interactieve metaalmoeheid
Waar we op moeten letten is ‘interactieve metaalmoeheid’, zoals de wetenschappers het formuleren. Burgers voelen zich overvraagd doordat zij voor steeds meer beslissingen medeverantwoordelijk zijn. Deze interactieve metaalmoeheid is dus in de kern van de westerse democratieën aanwezig. Misschien is het dus verstandig om minder referenda te houden?
Representatieve onverzadigbaarheid
Buiten het parlement treedt een soort representatieve onverzadigbaarheid op: het gevoel dat belangen in de Tweede Kamer onvoldoende worden behartigd, leidt tot de roep om bemoeienis van ‘onafhankelijke’ deskundigen. Waar deze falen ontstaat de vraag naar weer nieuwe vormen van belangenvertegenwoordiging.
Recessie
Op dit moment worden Europese landen geconfronteerd met een economische crisis. Juist in tijden van recessie zijn democratische systemen extra kwetsbaar. Onzekerheid en onbehagen zetten de rechtsstaat onder druk. Cynisme en radicalisering dreigen haar te ondermijnen. Democratie is dus absoluut niet vanzelfsprekend. werk aan de winkel!
