Rotjes, vuurpijlen en gillende keukenmeiden. Vanaf vanavond mag er weer vuurwerk afgestoken worden. Maar hoe zit het met ons milieu? Is de CO2-uitstoot van vuurwerk het grootste probleem? Hoe vervuilend is vuurwerk nu echt?
Om te berekenen hoe vervuilend vuurwerk is, moeten we eerst berekenen hoeveel vuurwerk er wordt afgestoken. Er wordt jaarlijks ongeveer 14.000 ton vuurwerk geïmporteerd. Vuurwerk bestaat voor een groot deel uit buskruit. “Gemiddeld consumentenvuurwerk bestaat voor vijftig procent uit buskruit en andere, soortgelijke explosieven”, zegt wetenschapper Mike Hiskey in een artikel in de Boston Globe. “Bij professioneel vuurwerk is dat percentage nog hoger, namelijk negentig procent.” Dat betekent dat er ongeveer zeven miljoen kilo buskruit wordt verbrand. Dit zorgt voor een CO2-uitstoot van 3,5 miljoen kilo.
In vergelijking: de Nederlandse industrie stootte in 2017 ruim 91,4 miljard kilo CO2 uit. In dit Excel-bestand kun je zelf de uitstoot per bedrijf of vestiging bekijken. Zoomen we even in op de Eemshavencentrale, dan is de uitstoot 7,5 miljard kilo CO2 per jaar. Dit is een hypermoderne kolencentrale. Op één dag produceert de Eemshavencentrale dus zo’n 20,5 miljoen kilo CO2. Dat is evenveel als al het ontplofte vuurwerk tijdens zes jaarwisselingen bij elkaar.
Stel, al het vuurwerk wordt afgestoken op 31 december, dan is vuurwerk op die dag verantwoordelijk voor iets minder dan één procent van de totale dagelijkse CO2-uitstoot in Nederland. Als we de CO2-uitstoot willen verlagen, dan is het zinvoller om carpoolen te stimuleren (in combinatie met rekeningrijden) en om oude kolencentrales te sluiten.
Fijnstof
Misschien nog wel kwalijker is het feit dat vuurwerk voor een forse toename van fijnstof zorgt. Normaal zit er zo’n negentien microgram fijnstof in een kubieke meter lucht. Dit kan rond de jaarwisseling toenemen tot meer dan 1000 microgram per kubieke meter, zeker bij ongunstige weersomstandigheden of in stedelijke gebieden. Vooral mensen met longproblemen merken de nadelen hiervan. Fijnstof is een sluipmoordenaar en leidt jaarlijks tot zeven miljoen sterfgevallen. Sterker nog: fijnstof kan de volgende dag al dodelijk zijn. Stel, een bevolkingsgroep van een miljoen mensen wordt kortstondig blootgesteld aan het fijnste fijnstof, dan sterft een dag later één extra persoon in deze groep.
Knalvuurwerk versus siervuurwerk
Tegenstanders van vuurwerk klagen vooral over knalvuurwerk. Toch is dat niet terecht. Siervuurwerk produceert wellicht geen harde knallen, maar bevat wel meer zware metalen dan knalvuurwerk. Denk aan strontium, barium, koper, antimoon en zink. Deze zware metalen belanden in het riool, de lucht of de bodem. Daarnaast produceert siervuurwerk bijna drie keer meer fijnstof, twee keer meer CO2 en twee keer meer zwaveldioxide dan knalvuurwerk.
Zure regen
Over zwaveldioxide gesproken: dat is ook een dingetje. NRC berekende begin dit jaar dat er door het afsteken van vuurwerk naar schatting 31,3 ton SO2 in de lucht komt. In vergelijking: het Nederlandse wegverkeer is jaarlijks goed voor 180 ton zwaveldioxide en in totaal wordt er ieder jaar 30.000 ton zwaveldioxide uitgestoten. Zwaveldioxide veroorzaakt ‘zure regen’, oftewel verzuring van het milieu. Dit zorgt ervoor dat dieren en planten kunnen sterven. Vuurwerk is tegen het einde van het jaar goed voor ongeveer een derde van de totale dagelijkse zwaveldioxide-uitstoot.
Wat kun jij doen?
Wil je toch vuurwerk afsteken? Er zijn manieren om het milieu minder te belasten. Koop samen met je buren vuurwerk. Op die manier wordt de totale hoeveelheid afgestoken vuurwerk verminderd. Heb je vuurwerk afgestoken? Ruim het afval dan direct op. Ben je astmapatiënt of heb je een andere longziekte? Blijf dan de eerste uren van het nieuwe jaar binnen.
Vuurwerk verbieden?
Knalvuurwerk veroorzaakt stress bij mens en dier, terwijl siervuurwerk het milieu belast. Aan de andere kant is het een traditie, waar honderdduizenden mensen van genieten. Moet er een vuurwerkverbod komen? Laat jouw mening achter onder dit artikel!
