Mist u door een lange vlucht een nacht slaap? Dat kan erg vervelend zijn, zeker als u de dagen na de reis nauwelijks kunt bijslapen. Toch is het mogelijk om een jetlag (deels) te voorkomen. U moet er simpelweg voor zorgen dat het dag-nacht ritme niet wordt verstoord. Dit dag-nacht ritme wordt in de cel aangestuurd door een interne klok met een periode van 24 uur.
Licht zorgt voor dagelijkse bijstelling van de klok. Dit geeft ook de jetlag wanneer we tussen twee continenten reizen. Het is dus belangrijk om rekening te houden met de hoeveelheid licht. Dit blijkt uit een Brits onderzoek van wetenschappers Andrew Herxheimer en Jim Waterhouse uit 2003.
Naar het westen
Wie naar het westen vliegt kan het beste wakker blijven zolang het licht is en alleen een dutje doen wanneer hij of zij echt moe bent. Zo slaapt de persoon zoveel mogelijk wanneer het donker is.
Naar het oosten
Gaat u naar het oosten? Probeer na aankomst ‘s ochtends zoveel mogelijk wakker te blijven, maar blijf uit fel licht. ‘s Middags moet u zoveel mogelijk buiten zijn.
Tips
Het is aan te raden om tijdens de vlucht voldoende vezels te eten, zoals appels, water en vruchtensap. Koffie en thee worden afgeraden. Wanneer u arriveert is het verstandig om voor het slapengaan twee tot vijf milligram melatonine in te nemen. Dit zorgt ervoor dat uw jetlag als sneeuw voor de zon verdwijnt. Melatonine is een slaapmiddel en is bij de apotheek verkrijgbaar.
De beste tijd om te vertrekken? Ergens tussen acht en twaalf uur ‘s ochtends. De beste aankomsttijd is tussen 18:00 uur en 22:00 uur. Probeer niet te vertrekken tussen 22:00 uur en 1:00 uur of aan te komen tussen 8:00 uur en 12:00 uur.
WIST U DAT…
Biologische klok
Overigens kan een jetlag niet in alle gevallen verdwijnen. Een circadiane ‘interne’ klok kan namelijk maanden lang stabiel lopen – zelfs in de afwezigheid van licht – waardoor jetlags niet zijn uit te sluiten.
Wetenschappers van het FOM-instituut AMOLF en de universiteit van Michigan hebben een wiskundig model gemaakt, die verklaart hoe een biologische klok stabiel kan tikken. Het is een nogal ingewikkeld verhaal over eiwitten, maar wellicht kunt u het volgen.
Het wiskundige model dat de onderzoekers opstelden laat zien dat het koppelen van een eiwitsynthese en een eiwitmodificatie-oscillator ervoor zorgt dat de klok onder verschillende groeicondities van het organisme stabiel kan lopen. Bij hoge groeisnelheden moeten er veel nieuwe eiwitten worden aangemaakt. Omdat nieuwe eiwitten in een vaste modificatietoestand aangemaakt worden, zou de synthese van nieuwe eiwitten de eiwitmodificatiecyclus tot stilstand brengen indien deze zou plaatsvinden met een snelheid die constant is in de tijd. De eiwitsynthese-oscillator kan de eiwitmodificatie-oscillator in stand houden en zelfs versterken door ervoor te zorgen dat nieuwe eiwitten worden aangemaakt precies op het moment dat de eiwitmodificatie-oscillator in fase is met de modificatietoestand van nieuwe eiwitten.
Bij hoge groeisnelheden is de eiwitsynthese-oscillator dus essentieel om de eiwitmodificatieoscillator goed te laten lopen. Omgekeerd kan de eiwitsynthese-oscillator ook bij lagere groeisnelheden de eiwitmodificatie-oscillator robuuster maken. De gekoppelde oscillatoren kunnen zelfs vele malen stabieler zijn dan de afzonderlijke oscillatoren, een effect dat met klassieke oscillatoren in de fysica niet bestaat. Aangezien eiwitmodificatie ook veel voorkomt in hogere organismen, zoals de mens, denken de onderzoekers dat hun resultaten ook van belang zijn voor het begrijpen van onze biologische klok.
