Acht weken oude puppy’s kunnen al menselijke blikken beantwoorden of de richting van een uitgestoken vinger volgen. Het zit ‘m dus echt in de aard van het beestje.
Iedereen die ooit een hond heeft gehad weet dat ze vaak over een verbazingwekkend vermogen beschikken om met ons te communiceren. Met één blik weet een hond soms al wat je bedoelt. En wijs je bijvoorbeeld naar rechts, dan snapt ‘ie al gauw dat ergens in die richting wat te halen valt. Onderzoekers besloten deze bijzondere communicatievaardigheden van honden in een nieuwe studie nader te bestuderen. Want hoe kan het toch dat trouwe viervoeters hun baasjes zo goed begrijpen?
Honden versus de rest
Honden verschillen op meerdere vlakken van andere huisdieren. Zo zijn honden bijvoorbeeld heel gevoelig voor gesproken taal. Een kat trekt daarentegen liever zijn eigen plan. En hoe vaak je ook tegen een hamster zegt dat ie moet gaan zitten, grote kans dat hij zich niets van je aantrekt. Een hond is wat dat betreft anders. Niet alleen begrijpt hij wat je zegt, vaak begrijpt hij ook menselijke signalen. “Dankzij de communicatieve vaardigheden van honden vullen ze een belangrijke niche in het leven van mensen,” vertelt onderzoeker Emily Bray in een interview met Scientias.nl. “Veel van de taken die ze voor ons uitvoeren – denk aan hoeden, jagen, opsporen, of de taak als hulphond – worden vergemakkelijkt door hun vermogen om onze signalen te begrijpen. Bovendien bevorderen deze vaardigheden ook de hechtheid tussen jou en je gezelschapshond en verstrekt het de band tussen mens en dier. Zo is bekend dat wederzijdse blikken het niveau van het knuffelhormoon oxytocine in beide soorten verhoogt.”
Communicatievermogen
Wetenschappers proberen al enige tijd te begrijpen hoe het kan dat honden over zo’n goed communicatievermogen beschikken. Daarnaast proberen ze te achterhalen hoe deze vaardigheden zich in de loop van de tijd ontwikkelden en hoe de individuele ervaringen en genen van honden daaraan bijdragen. In het nieuwe onderzoek besloten wetenschappers te bestuderen of dit uitmuntende communicatievermogen misschien verklaard kan worden door hun biologie. De onderzoekers verzamelden 375 puppy’s van acht weken oud en testten hen op een gestandaardiseerde manier op exact dezelfde taken. Omdat het team wist in hoeverre de puppy’s verwant aan elkaar zijn, konden ze deze informatie gebruiken om een statistisch model te bouwen waarin genetische en omgevingsfactoren werden afgewogen.
Puppy’s
Wat de puppy’s te doen kregen? “We gaven ze verschillende taken,” vertelt Bray desgevraagd. “Eén daarvan was een aanwijstaak. De onderzoeker riep de naam van de puppy, maakte oogcontact en wees vervolgens van twee bekers naar degene waar een traktatie onder lag.” De onderzoekers zorgden ervoor dat de honden niet hun neus konden gebruiken om deze traktatie te vinden. Het betekent dat ze aangewezen waren op hun communicatievaardigheden. “We ontdekten dat de puppy’s de sociale cue begrepen,” gaat Bray verder. “Ze slaagden er vaker in de juiste beker te vinden dan je door louter toeval zou verwachten.” Toen de puppy’s precies dezelfde taak kregen maar dan zonder het uitgestoken vingertje, bleek de kans dat ze de traktatie vonden een stuk kleiner. “Nu hadden ze het maar de helft van de tijd goed,” aldus Bray.
Bekijk in deze video hoe een puppy de juiste beker kiest.
In een ander experiment maakten de onderzoekers oogcontact met de puppy’s en hielden bij hoe lang de puppy’s de blik beantwoordden. “Hieruit bleek dat dit voor 1/5 van de totale proeftijd lukte.”
De bevindingen tonen aan dat slechts acht weken oude puppy’s al vaardig zijn als het gaat om sociale communicatie op basis van gebaren en oogcontact. Het betekent dat honden dus al op zeer jonge leeftijd over communicatievaardigheden beschikken, zonder enige ervaring of training. “We laten zien dat puppy’s menselijke, sociale blikken kunnen beantwoorden en met succes informatie gebruiken die door mensen in een sociale context wordt aangereikt,” concludeert Bray. “En dat al vanaf zeer jonge leeftijd, voorafgaand aan uitgebreide ervaringen met mensen.”
Biologisch
Dit betekent dat honden dus eigenlijk biologisch geprogrammeerd zijn om met ons te communiceren. “Vanaf jonge leeftijd vertonen honden menselijke sociale vaardigheden,” concludeert Bray. “De studie levert dan ook aanvullend bewijs dat er een biologische basis aan de innige band tussen mens en hond ten grondslag ligt. Gedrag zoals oogcontact en het vermogen om sociaal overgebrachte informatie te begrijpen, vormen de kern van die band. Onze bevindingen vertellen ons dat deze vaardigheden zich al in zeer jonge honden ontwikkelen, waardoor ze vrijwel onmiddellijk goed met mensen kunnen omgaan.”
Identificeren van genen
De onderzoekers komen daarnaast tot de ontdekking dat sommige honden nét iets sociaal vaardiger zijn dan een soortgenoot. En dat kan verklaard worden door hun genetica. In hoeverre een puppy met ons kan communiceren, hangt dus ook af van de genen die hij heeft geërfd. “In het bijzonder is 43 procent van de variatie die we zien in het vermogen om bijvoorbeeld een uitgestoken vinger te volgen, te wijten aan genetische factoren,” zegt Bray. “Dit zijn hoge percentages, ongeveer hetzelfde als schattingen over de erfelijkheidsgraad van intelligentie bij onze eigen soort.”
De onderzoekers zetten hun studie voort. Want er valt nog veel over de sociaal-vaardigheid van honden te leren. “Nu we weten dat er een sterk erfelijk component aan deze sociaal-communicatieve vaardigheden is, is de volgende stap om te zien of we enkele van deze specifieke genen kunnen identificeren die aan dit gedrag bijdragen,” vertelt Bray. “We zijn momenteel bezig met het verzamelen van cognitieve gegevens en bloedmonsters van volwassen honden en zijn van plan een genoombrede studie uit te voeren. Het doel is om genetische markers te vinden die verband houden met sociaal gedrag.” Naast het begrijpen van de genetica, hopen ze ook te bestuderen hoe verschillende aspecten van de vroege omgeving van een hond de cognitieve en sociale vaardigheden kunnen beïnvloeden. En op die manier leren we onze trouwe viervoeters steeds een beetje beter kennen.
