Hormoonspiraaltje is hard toe aan een nieuwe bijsluiter

Onderzoek onthult nieuwe, ongewenste bijwerkingen van het hormoonspiraaltje.

Vrouwen met zo’n spiraaltje hebben meer stresshormonen in hun bloed en een hogere hartslag tijdens stress-testen. Dat hebben onderzoekers van het Erasmus MC vandaag bekend gemaakt. Ze baseren zich op een onderzoek onder vrouwen die een spiraaltje hebben, vrouwen die de pil slikken en vrouwen die een natuurlijke menstruele cyclus hebben.

Het hormoonspiraaltje wordt in de baarmoeder geplaatst en geeft daar hormonen af. Die hormonen zorgen ervoor dat een bevruchte eicel zich niet in het baarmoederslijmvlies kan nestelen. Het spiraaltje is in Nederland een veelgebruikt anticonceptiemiddel: naar schatting maakt 12% van de vrouwen tussen 18 en 45 jaar er op dit moment gebruik van. Dat het spiraaltje zo populair is, komt onder meer doordat het een heel betrouwbaar anticonceptiemiddel is, gedurende vijf jaar beschermt tegen zwangerschap en de menstruatie bij veel vrouwen helemaal stopt.

Alle proefpersonen ondergingen een stresstest, waarbij gekeken werd naar de cortisolwaarden (cortisol is een stresshormoon). De vrouwen die een spiraaltje hadden, lieten een veel hogere cortisolrespons zien dan de vrouwen die de pil slikten of een natuurlijke cyclus hadden. Daarnaast bleken de vrouwen met een spiraaltje een flink verhoogde hartslagfrequentie te hebben. Hun hart sloeg gemiddeld – in vergelijking met vrouwen die de pil slikten of een natuurlijke cyclus hadden – meer dan tien slagen per minuut extra.

Haarcortisol
De onderzoekers maten niet alleen de cortisolwaarden in het bloed, maar ook in het hoofdhaar. In tegenstelling tot stresshormonen in bloed of speeksel zijn stresshormonen in hoofdhaar niet zomaar een momentopname: afhankelijk van de lengte van het hoofdhaar kunnen onderzoekers zelfs nagaan hoeveel stresshormonen een persoon maanden of jaren geleden ervoer. “We hebben bij de vrouwen die een hormoonspiraaltje gebruiken een verhoogde hoofdhaarcortisolniveau geobserveerd,” vertelt onderzoeker Jurate Aleknaviciute aan Scientias.nl. “En dat suggereert langdurige hogere cortisolspiegels.” En dat is verontrustend. Want langdurige chronische stress kan leiden tot psychische problemen, zoals depressie en concentratieproblemen.

Conclusie
Hoe het hormoonspiraaltje van invloed is op de hartslagfrequentie en cortisolspiegel is onduidelijk. “De enige conclusie die we kunnen trekken op basis van onze bevindingen, is dat de effecten van het hormoonspiraaltje niet uitsluitend lokaal zijn en dat de verhoogde stressrespons mede door de effecten van het hormoonspiraaltje op de hersenen ontstaat.”

De bevindingen staan haaks op wat vrouwen nu over het hormoonspiraaltje wordt verteld. “Momenteel wordt vrouwen verteld dat het hormoonspiraaltje enkel lokaal in de baarmoeder werkzaam is,” vertelt onderzoeker Steven Kushner. “Dit is mede gebaseerd op de veronderstelling dat de hoeveelheid hormonen die elders in het lichaam komen verwaarloosbaar klein is.” En dat klopt gewoonweg niet. “De huidige richtlijn omtrent informatie over het hormoonspiraaltje moet dringend herzien worden.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd