Astronomen hebben maar liefst vijf planetaire schijven ontdekt. De schijven bevinden zich rond vijf jonge sterren en zaten ‘verstopt’ in oude beelden van ruimtetelescoop Hubble.
De jonge sterren werden in eerste instantie onder meer bestudeerd door de Infrared Astronomical Satellite (die in 1983 het luchtruim koos) en Spitzer. De beelden die dat opleverde, suggereerden dat rond deze jonge sterren een stofschijf te vinden was. Maar toen Hubble de sterren tussen 1999 en 2006 bekeek, kon hij geen stofschijf vinden.
Verbeterd
Onderzoekers hebben de beelden die Hubble toen maakte, weer uit de kast getrokken. Want wat we toen niet konden zien, kunnen we nu misschien wel zien. De technieken die gebruikt worden om beelden van Hubble te verwerken, zijn de afgelopen jaren namelijk aanzienlijk verbeterd. De onderzoekers onderwierpen de foto’s aan die verbeterde technieken en konden nu overduidelijk de stofschijven zien en zelfs de vormen ervan vaststellen.
Botsingen
Het stof in de schijven komt waarschijnlijk tot stand doordat kleine ruimtelichamen – zoals planetoïden – met elkaar botsen. Bij die botsingen komen stofdeeltjes vrij die zich in de schijf verzamelen. De kleinste deeltjes worden door de ster weggeblazen. Dat betekent dat er continu nieuwe deeltjes moeten worden geproduceerd – en dus continu botsingen moeten plaatsvinden – wil de stofschijf kunnen blijven bestaan. Dat proces speelde lang geleden ook rond onze eigen ster. Onder meer de maan van de aarde en manen van Pluto zouden het resultaat van zulke botsingen zijn geweest.
Van de vijf sterren met stofschijven die onderzoekers nu ontdekt hebben, is er eentje toch extra interessant. “Eén ster die met name interessant is, is HD 141943,” vertelt onderzoeker Christine Chen. De ster ziet er net zo uit als onze zon er ten tijde van de totstandkoming van de hemellichamen in ons zonnestelsel uitzag. En mogelijk zijn rond deze ster ook al wel planeten ontstaan. De schijf is namelijk asymmetrisch en dat kan erop wijzen dat planeten met hun zwaartekracht invloed uitoefenen op het stof. “Nu we deze schijven kunnen zien, kunnen we nadere observaties gaan plannen om ze nog gedetailleerder te bestuderen met instrumenten aan boord van Hubble en grote telescopen op de grond,” vertelt onderzoeker Marshall Perrin. En wellicht ontdekken we dan in navolging van deze stofschijven ook wel planeten die in deze stofschijven zijn ontstaan.
