Hubble fotografeert magistrale Ringnevel

ringnevel

De Ringnevel is één van de populairste objecten onder astrofotografen. Niet alleen is deze planetaire nevel redelijk goed zichtbaar; ook werpt deze nevel een blik op een kritische fase in de levensloop van sterren. De centrale ster in het midden van de Ringnevel is namelijk bejaard. En dat komt niet per se door de leeftijd, maar juist door de levensstijl.

We duiken even de geschiedenis is. De Ringnevel – Messierobject 57 – is op een koude januarinacht in 1779 ontdekt door de Franse astronoom Antoine Darquier de Pellepoix. Toevallig werd het object diezelfde maand ontdekt door collega-astronoom Charles Messier, die M57 toevoegde aan zijn Messier catalogus.

De Ringnevel zelfs is al veel ouder. De centrale ster van de Ringnevel was ooit enkele malen zwaarder dan de zon. De ster zette met een hoge snelheid waterstof om in helium. Dit rock & roll-leventje zorgde ervoor dat de ster relatief snel door zijn voorraad waterstof heen bleek te zijn. Oftewel: de branstofvoorraad slonk. Hierdoor groeide de ster enorm en werd het dus een rode reus. Door deze groei kon de zwaartekracht de buitenste lagen niet meer vasthouden, waardoor de buitenste gaslagen de ruimte in dreven. Deze laatstgenoemde stap vond ongeveer 4.000 jaar geleden plaats, toen de nevel in feite werd geboren.

De nevel dijt uit met een snelheid van 70.000 kilometer per uur. Op dit moment heeft de nevel een doorsnee van één lichtjaar. De komende 10.000 jaar zal de nevel nog verder groeien. Ook wordt de nevel steeds zwakker, tot dit object ooit naadloos overgaat in de interstellaire ruimte.

Foto: NASA /ESA / C.R. O'Dell (Vanderbilt University).
Foto: NASA /ESA / C.R. O’Dell (Vanderbilt University).

Geen bagel, maar berlinerbol
De Hubble-telescoop heeft de Ringnevel op een fantastische wijze vastgelegd. “De nevel lijkt niet op een bagel, maar op een berlinerbol, omdat het gevuld is met allerlei materie in het centrum”, vertelt onderzoeksleider C. Robert O’Dell van de Vanderbilt Universiteit. De foto’s laten zien dat de nevel complexer is dan gedacht. Wetenschappers gebruikten de data om 3D-modellen van de nevel te maken.

Witte dwerg
De blauwe materie is helium. Straling van de witte dwergster – het witte stipje in het midden van de nevel – zorgt ervoor dat het helium gloeit en zichtbaar is. De witte dwerg is een overblijfsel van wat ooit een veel grotere ster was. Een deel van de ster zien we nu terug in de nevel, een ander deel is in elkaar gestort als witte dwerg. Stel, de ster was nog zwaarder geweest, dan zou er geen planetaire nevel zichtbaar zijn, maar een neutronenster of misschien zelfs een zwart gat.

3D
Benieuwd hoe de nevel er in 3D uitziet? Bekijk de video van NASA hieronder!

Bronmateriaal

"NASA's Hubble Space Telescope Reveals the Ring Nebula's True Shape" - HubbleSite
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA /ESA / C.R. O'Dell (Vanderbilt University).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd