Hubble kiekt ‘de meest primitieve komeet’ ooit

Op het moment dat de ruimtetelescoop de komeet vereeuwigde, was deze zo’n 2,4 miljard(!) kilometer van ons verwijderd.

Dat betekent dat de komeet zich op dat moment dus nog voorbij de baan die Saturnus om de zon trekt, bevond. De afstand tot de zon is dus enorm. En toch begint onze moederster de komeet al een beetje op te warmen, zo blijkt uit de foto van Hubble. Rond de komeet zien we namelijk al een ongeveer 129.000 kilometer brede stofwolk ontstaan.

Verlies van materiaal
De komeet heeft de naam C/2017 K2 of kortweg K2 gekregen en komt waarschijnlijk uit de Oortwolk zetten. De komeet reist al miljoenen jaren aan de rand van ons zonnestelsel rond, alwaar het ontzettend koud is. “K2 is zo ver van de zon en zo koud dat we zeker weten dat de activiteit – de nevel die ervoor zorgt dat deze eruitziet als een komeet – niet zoals bij andere kometen het resultaat is van de verdamping van waterijs,” stelt onderzoeker David Jewitt. “In plaats daarvan denken we dat de activiteit het resultaat is van sublimatie (een vaste stof die direct overgaat in gas) van supervluchtige materialen terwijl K2 voor het eerst de planetaire zone van het zonnestelsel binnengaat. Daarom is dit zo bijzonder. De komeet is zo ver weg en zo ongelofelijk koud dat het water daar keihard is.”

Heel primitief
Maar welke materialen verliest K2 nu? Waarschijnlijk gaat het om elementen als zuurstof, stikstof, koolstofdioxide en koolstofmonoxide. Toen K2 nog aan de rand van het zonnestelsel huisde, waren het vaste stoffen die veilig aan het oppervlak lagen. Maar nu de komeet afstevent op de zon en langzaam opwarmt, sublimeren ze en slepen stof met zich mee. Zo ontstaat de stofwolk rond de kern van de komeet. “Ik denk dat deze vluchtige stoffen verspreid zitten door heel K2 en in het begin, miljarden jaren geleden, in elke komeet die in de Oortwolk zat te vinden waren. Maar de vluchtige stoffen aan het oppervlak zijn de stoffen die de warmte van de zon absorberen, dus in zekere zin werpt deze zijn buitenste huidlaag af. De meeste kometen worden veel dichter bij de zon – nabij Jupiters baan – ontdekt, dus tegen de tijd dat we ze zien, zijn de vluchtige stoffen aan het oppervlak al weg. Daarom denk ik dat K2 de meest primitieve komeet is die we ooit hebben gezien.”

Klein
K2 werd in mei 2017 ontdekt. Kort daarna richtten onderzoekers de Hubble-telescoop op de komeet. Hubble onthulde de stofwolk rond de komeet en de omvang van de komeetkern: nog geen 19 kilometer.

Al heel lang actief
Hoewel K2 pas in 2017 werd ontdekt, weten onderzoekers dat deze al veel langer actief is. Jewitt en collega’s doken namelijk in het archief van de Canada-France-Hawaii Telescope (CFHT) en ontdekten de komeet – met stofwolk – op beelden uit 2013. “We denken dat de komeet al zeker vier jaar continu actief is,” vertelt Jewitt. “In de data van de CFHT had K2 op 3,2 miljard kilometer afstand van de zon – toen deze nog tussen de banen van Uranus en Neptunus zat – al een coma (omringende stofwolk, red.).”

Wat wel opvalt, is dat de komeet geen voor kometen zo kenmerkende staart heeft. Het wijst erop dat de deeltjes die van de komeet komen zetten, te groot zijn om door de stralingsdruk van de zon in een staart te worden gedwongen. Overigens verwachten onderzoekers dat de komeet nog wel een staartje krijgt. De komende vijf jaar haast deze zich richting de zon om vervolgens in 2022 – iets voorbij de baan van Mars – perihelium te bereiken. “De komeet zou steeds actiever moeten worden terwijl deze de zon nadert en zal waarschijnlijk ook een staart krijgen,” aldus Jewitt.

Bronmateriaal

"NASA's Hubble Observes the Farthest Active Inbound Comet Yet Seen" - NASA

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / ESA & D. Jewitt (UCLA)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd