Hubble ontdekt verste supernova ooit

supernova

Ruimtetelescoop Hubble heeft een supernova ontdekt die meer dan tien miljard jaar geleden explodeerde. Het is een type Ia supernova en deze gaat de boeken in als de verste supernova die tot op heden is teruggevonden.

De supernova explodeerde in een tijd waarin het universum nog jong was en sterren in een rap tempo werden geboren. “Deze nieuwe recordhouder biedt ons een kijkje in het vroege universum en geeft ons nieuwe inzichten in hoe deze supernova’s tot stand komen,” vertelt onderzoeker David O. Jones.

Recordhouder

De ontdekte supernova explodeerde meer dan tien miljard jaar geleden en is daarmee net ietsje ouder dan de verste supernova die wetenschappers hiervoor ontdekten. Deze supernova is zo’n 350 miljoen jaar jonger.

Twee theorieën
Hoewel we heus wel het één en ander over supernova’s weten, zijn er ook nog steeds genoeg vragen. Zo is bijvoorbeeld nog altijd onbekend hoe het supernova type Ia precies ontstaat. We weten dat deze supernova ontstaat in een dubbelstersysteem, maar wat er precies voor zorgt dat er een explosie plaatsvindt, is onbekend. Wetenschappers houden er wat dat betreft twee theorieën op na. De explosie ontstaat doordat een witte dwerg materie van een andere ster ‘steelt’. Op een gegeven moment heeft de witte dwerg zoveel materie verzameld dat deze explodeert. In dit scenario zou men in het jonge universum veel supernova’s van het type Ia verwachten, simpelweg omdat zulke explosies heel snel kunnen ontstaan. Een andere theorie stelt dat een explosieve fusie van twee witte dwergen leidt tot de explosie. Dit scenario zou men in het jonge universum niet vaak verwachten, omdat de meeste sterren in die tijd te jong waren om een supernova type Ia te worden.

Het stukje ruimte waarin de supernova werd aangetroffen. Inzet: het sterrenstelsel waar de supernova deel van uitmaakt. Afbeelding: NASA / ESA / Z. Levay (STScI).
Het stukje ruimte waarin de supernova werd aangetroffen. Inzet: het sterrenstelsel waar de supernova deel van uitmaakt. Afbeelding: NASA / ESA / Z. Levay (STScI).

Fusie
De nieuw ontdekte supernova – SN UDS10Wil – wijst er op dat de laatste theorie klopt. De afgelopen tijd hebben wetenschappers verschillende supernova’s van dit type teruggevonden. De supernova’s zijn tussen de 2,4 en 10 miljard jaar geleden geëxplodeerd. Wat de onderzoekers overduidelijk zien, is dat het aantal supernova’s van dit type tussen 7,5 en 10 miljard jaar geleden sterk afneemt. Dat, in combinatie met de ontdekking van zulke supernova’s in het piepjonge universum, wijst erop dat een explosieve fusie van twee witte dwergen aanleiding geeft tot de explosie.

In de toekomst kan SN UDS10Wil ons wellicht nog veel meer over het universum leren. Supernova’s van het type Ia zijn zeer geschikt voor het meten van kosmische afstanden en kunnen ons dus aanwijzingen geven over donkere energie: de mysterieuze kracht achter de uitdijing van het universum. En wanneer we eenmaal weten hoe supernova’s als SN UDS10Wil tot ontploffing komen, kunnen we wellicht ook concluderen hoe snel het universum zichzelf met zwaardere elementen – zoals ijzer – verrijkte. De exploderende sterren produceerden namelijk ongeveer de helft van het ijzer in het universum en zijn daarmee een belangrijke leverancier van bouwmaterialen voor planeten en leven.

Bronmateriaal

"Hubble breaks record for furthest supernova" - Spacetelescope.org
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / ESA / A. Riess (STScI and JHU) / D. Jones / S. Rodney (JHU).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd