Hubble spot brokstukken van de ooit zo veelbelovende komeet ATLAS

De beelden onthullen de vier afzonderlijke fragmenten waar ATLAS tegenwoordig uit bestaat.

Wetenschappers houden de afbrokkelende ruimtesteen C/2019 Y4 (ATLAS) nauwgezet in de gaten terwijl deze nog altijd op de zon afstevent. Dit keer werd de hulp ingeschakeld van ruimtetelescoop Hubble. En op de beelden zijn de vier fragmenten gespot, al is het nog niet zo eenvoudig om ze van elkaar te onderscheiden…

Fragmenten
“De komeet C/2019 Y4 bestaat niet uit zoveel fragmenten als men had gehoopt, maar ze zien er nog steeds behoorlijk indrukwekkend uit,” twittert Astronoom Ye Quanzhi die onderstaand bericht plaatste. “De fragmenten evolueren snel,” gaat hij verder. Op de afbeelding gekiekt door Hubble is de afbrokkelende komeet beter te aanschouwen dan met voorgaande telescopen. Toch blijkt de komeet zich niet zomaar prijs te geven. Want hoewel de komeet nu uit vier stukken bestaat, is het onderscheid niet makkelijk gemaakt. “Ik heb best moeite om uit te vinden welke welke is,” aldus Quanzhi.

Here's C/2019 Y4 (ATLAS) fresh off from our @NASAHubble obs! Not as many fragments as one hoped for but still look quite impressive. The fragments are evolving quickly — @MinorPlanetCtr assigned 4 fragments on Saturday but I am already having trouble figuring out which is which. pic.twitter.com/8B2UdTsFZt

— Ye Quanzhi (叶泉志) (@Yeqzids) April 20, 2020

Voor geruime tijd stevende komeet ATLAS in z’n geheel af op de zon, wat betekent dat de helderheid – net als bij veel andere kometen – steeds verder zou toenemen. Op een gegeven moment nam de helderheid zelfs zo snel toe, dat astronomen even de hoop hadden dat de komeet eind april met het blote oog aan de nachtelijke hemel te bewonderen zou zijn. Helaas onthulden waarnemingen halverwege april dat ATLAS in stukken was gebroken. Jammer, want anders had de komeet best voor wat spektakel kunnen zorgen.

Afbrokkelen
Dat de komeet nu langzaam afbrokkelt, is op zich niet heel verwonderlijk. Dergelijke breuken komen namelijk veelvuldig bij kometen voor. Dat komt omdat deze ijzige ruimtebrokken het grootste deel van hun leven doorbrengen in de ijskoude, buitenste regionen van ons zonnestelsel. Een bezoekje aan zon kan er daarom voor zorgen dat ze in stukken breken. Bovendien is bekend dat kometen met lange omlooptijden doorgaans wat gemakkelijker uiteenvallen dan kometen met kortere omlooptijden.

Onderzoek
Onderzoekers zullen de komeet de komende tijd nog nauw blijven volgen. Want hoewel hij in stukken is gebroken, zou het alsnog kunnen dat de komeet ons meer kan vertellen over de samenstelling van het jonge zonnestelsel. Dat komt omdat kometen zoals deze ongerepte materialen bevatten uit de periode dat ons zonnestelsel ontstond. Bovendien hopen astronomen ook nog meer over de samenstelling van de komeet te weten te komen.Waarom wetenschappers zo geïnteresseerd zijn in specifiek deze komeet? Dat heeft er voornamelijk mee te maken omdat het een broertje lijkt te zijn van komeet C/1844 Y1: een heel heldere komeet die in 1844 werd gezien. Ooit, duizenden jaren geleden, maakten deze kometen deel uit van hetzelfde object dat later uiteen is gevallen. Dat gebeurde waarschijnlijk nabij de zon. ATLAS zou daarnaast ook hele interessante informatie kunnen onthullen over het gebied waar hij vandaan komt.

Komeet ATLAS is trouwens niet de enige komeet die onlangs uiteen is gevallen. Ook de interstellaire komeet 2I/Borisov was ditzelfde lot beschoren. Net als bij komeet ATLAS nam ook de helderheid van 2I/Borisov snel toe, wat astronomen al deed vermoeden dat hij niet heelhuids ons zonnestelsel zou gaan verlaten. Wel wisten onderzoekers – mede dankzij de fragmentatie – nog interessante eigenschappen van de komeet te onthullen. Zo blijkt hij ongewoon veel koolmonoxide te herbergen.