Twee smalle, komeetachtige staarten van stoffig puin wijzen erop dat het einde nabij is.
Het gaat om planetoïde 6478 Gault; een ruimtesteen die ontdekt werd in 1988. De planetoïde – die ongeveer 4 kilometer breed is – bevindt zich momenteel zo’n 344 miljoen kilometer van de zon; midden in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter. Met 6478 Gault is iets bijzonders aan de hand. Want de planetoïde draait zo snel rond, dat hij langzaam maar zeker materiaal afstoot. Het duurt daarom ook niet lang meer voordat de planetoïde in zoveel stukken is gebroken, dat hij volledig uit elkaar valt.
Zeldzaam
Op de afbeelding van Hubble zijn twee smalle, komeetachtige staarten van stoffig puin te zien. Elk van deze staart bestaat uit materiaal dat de planetoïde kwijtraakt. Deze puinstaarten zijn het eerste bewijs dat de planetoïde geen lang leven meer is beschoren. Het gebeurt niet vaak dat een planetoïde op deze manier ten einde komt. Zo denken de onderzoekers dat van de 800.000 bekende planetoïden die zich in de planetoïdengordel ophouden, zo’n gebeurtenis hooguit één keer per jaar plaatsvindt.
YORP-effect
6478 Gault is slechts de tweede planetoïde wiens verval overtuigend is gekoppeld aan een proces dat bekend staat als het YORP-effect. Want wat zorgt er precies voor dat de planetoïde in de eerste plaats zo snel ronddraait? Zonlicht dat op de planetoïde valt, verwarmt het oppervlak waardoor er infrarood straling terug de ruimte in wordt gekaatst. Hierdoor komt er energie vrij, die ervoor zorgt dat de planetoïde sneller begint rond te draaien. Uiteindelijk wordt de planetoïde onstabiel, wat leidt tot aardverschuivingen op het object. Het gevolg is dat materiaal losraakt van het oppervlak. Dit vormt vervolgens een staart van stof en puin zoals we hier kunnen zien bij 6478 Gault. De onderzoekers denken dat deze planetoïde al meer dan 100 miljoen jaar in de rondte draait.
Puinstaarten
Op basis van observaties schatten de astronomen dat de langere staart ongeveer 800.000 kilometer lang is en ongeveer 4800 kilometer breed. De kortere staart is daar ongeveer een kwart van. De dunne stroken suggereren dat het stof in korte uitbarstingen is vrijgekomen. Dit kan ergens tussen enkele uren en een paar dagen liggen. Deze staarten zullen over een paar maanden beginnen te vervagen, wanneer het stof zich in de ruimte begint te verspreiden.
Op dit moment zijn er slechts een paar dozijn soortgelijke planetoïden zoals 6478 Gault gevonden. Maar waarschijnlijk kunnen we dankzij verbeterde onderzoeksmogelijkheden van observatoria – zoals Pan-STARRS en ATLAS – in de toekomst op meer van dit soort ontdekkingen rekenen. Deze instrumenten scannen de hele lucht, waardoor veel meer bijzondere planetoïden gedetecteerd kunnen worden. “Planetoïden zoals 6478 Gault kunnen niet langer aan ons zicht ontsnappen,” zegt onderzoeker Olivier Hainaut. “Dat betekent dat alle planetoïden die zich misdragen, gepakt worden.”
