Huidkanker dwong eerste mensen om een donkere huid te ontwikkelen

huidskleur

Zo’n 1,2 tot 1,8 miljoen jaar geleden ontwikkelden de eerste mensen een donkere huid. Onduidelijk was altijd wat de drijvende kracht achter die ontwikkeling was. Nieuw onderzoek suggereert nu voorzichtig dat huidkanker ervoor zorgde dat mensen met een donkerdere huid een evolutionair voordeel hadden.

Toen de eerste mensen zo’n 1,8 miljoen jaar geleden gingen jagen en verzamelen, veranderde hun uiterlijk ingrijpend. Ze verloren hun ‘vacht’ (waarschijnlijk omdat die ‘vacht’ te warm was tijdens de jacht). En zo kwam hun huid tevoorschijn. Waarschijnlijk was die heel bleek, net als de huid van de moderne chimpansee. Deze bleke huid bevatte pheomelanine.

Eumelanine
Maar tussen 1,2 en 1,8 miljoen jaar geleden ontwikkelden deze mensen, woonachtig op de oost-Afrikaanse savanne een bruinzwarte huid. Deze bruinzwarte huid was het resultaat van de aanwezigheid van eumelanine: een stofje dat het lichaam aanzienlijk beter beschermt tegen DNA-beschadigingen (die kunnen leiden tot kanker) dan de bleke huid van de chimpansee.

Vruchtbaarheid
Onderzoekers zijn het er doorgaans wel over eens dat de ontwikkeling van deze donkere huid voornamelijk plaatsvond omdat eumelanine zo goed in staat is om ultraviolette straling te absorberen. Maar tegen welke aandoening mensen zich nu precies met deze evolutionaire aanpassing wilden beschermen, is onduidelijk. Het lijkt aannemelijk dat huidkanker de drijvende kracht achter de donkere huid was, maar onderzoekers hebben die optie al lang verworpen, omdat men stelde dat huidkanker slechts zelden op jonge leeftijd dodelijk is. Dat betekent dat huidkanker slechts zelden het voortplantingssucces van mensen aantast. Evolutionair gezien is huidkanker dan ook geen reden om een donkere huid te ontwikkelen: de evolutie is vooral geïnteresseerd in het in leven houden van vruchtbare mensen, oftewel mensen die hun genen nog kunnen doorgeven. Vandaar dat onderzoekers na gingen denken over andere aandoeningen die achter het ontwikkelen van een donkere huid zouden kunnen zitten. Ze bedachten bijvoorbeeld dat de donkere huid ontstond om te voorkomen dat de zweetklieren zouden beschadigen of dat het leidde tot de vernietiging van foliumzuur (van cruciaal belang voor de gezonde ontwikkeling van een foetus).

Huidkanker
Een nieuw onderzoek stelt nu dat we het idee van huidkanker als drijvende kracht achter het ontwikkelen van een donkere huid wellicht te snel hebben laten varen. Onderzoekers bestudeerden mensen die wonen in het deel van Afrika waar ook de eerste mensen leefden. Ze richtten zich met name op Afrikanen met albinisme, oftewel mensen zonder melanine in de huid. Uit dat onderzoek blijkt dat tachtig procent van deze mensen een dodelijke vorm van huidkanker ontwikkelen voor ze dertig jaar oud zijn.

Volgens de onderzoekers is dat direct bewijs dat huidkanker wel degelijk jonge levens kan eisen. Het zou indirect bewijzen dat de eerste mensen de donkere huid ontwikkelden om zich tegen huidkanker te beschermen. Alleen mensen met een donkere huid overleefden en kregen nageslacht. Zo maakte de lichte huid langzaam maar zeker plaats voor een veel donkerdere huid. “Charles Darwin dacht dat variaties in de huidskleur geen aanpassende waarde had en andere onderzoekers sloten kanker als een selectieve kracht in de evolutie uit,” vertelt onderzoeker Mel Greaves. “Maar klinisch onderzoek onder mensen met albinisme, voornamelijk in Afrika, wijst er sterk op dat dodelijke kankers wel degelijk een grote rol hebben gespeeld in de evolutie van de mens.”

Bronmateriaal

"Skin cancer risk may have driven evolution of black skin" - ICR.ac.uk
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door theswedish.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd