Eindelijk denken onderzoekers te weten waarom de haai-achtige reptielen die tegelijkertijd met de dino’s op aarde leefden, tientallen miljoenen jaren geleden uitstierven.
Veel grote zeereptielen vonden net als de dinosaurussen zo’n 65 miljoen jaar geleden de dood toen een planetoïde op aarde insloeg. Maar niet de ichthyosaurussen. Deze zeereptielen stierven tientallen miljoenen jaren voor de massa-extinctie aan het eind van het Krijt reeds uit. Waarom? Dat was lang een raadsel.
Diversiteit
Het lukte onderzoekers maar niet om een specifieke gebeurtenis in de geschiedenis van onze planeet (bijvoorbeeld een grote vulkaanuitbarsting of planetoïde-inslag) aan het uitsterven van de ichthyosaurus te koppelen. En dus dachten sommige onderzoekers dat een relatief kleine gebeurtenis – zoals bijvoorbeeld een afname in voedsel – aan het uitsterven ten grondslag lag. Zo’n kleine tegenslag kan een soort fataal worden als de diversiteit binnen die soort reeds beperkt is.
Nieuw onderzoek
Nieuw onderzoek toont nu echter aan dat er weinig mis was met de diversiteit onder ichthyosaurussen. Wel hebben de ichthyosaurussen waarschijnlijk moeite gehad met het veranderende klimaat en valt het op dat de zeereptielen aan het eind van hun bestaan heel langzaam evolueerden. Een internationaal team van onderzoekers trekt die conclusie nadat het grondig onderzoek gedaan heeft naar de ichthyosaurussen en de situatie op aarde in de tijd dat de zeereptielen de zeeën bezetten. “We hebben het uitsterven van deze mariene groep nu voor het eerst grondig bestudeerd,” vertelt onderzoeker Valentin Fischer.
Klimaatverandering
Het onderzoek toont aan dat er weinig mis was met de diversiteit. “Er was zelfs een grote diversiteit onder ichthyosaurussen gedurende het laatste hoofdstuk van hun bestaan, met meerdere soorten, lichaamsvormen en ecologische niches,” aldus Fischer. Maar wat werd de ichthyosaurus dan fataal? Klimaatverandering, zo stellen de onderzoekers. Aan het eind van het Krijt waren de polen praktisch ijsvrij en was de zeespiegel hoog. Hoewel de stijgende temperaturen en zeespiegel niet direct effect hebben gehad op ichthyosaurussen, hebben daaraan gerelateerde factoren zoals bijvoorbeeld veranderingen in de beschikbaarheid van voedsel, migratieroutes en tegenstanders de ichthyosaurus wel dwars gezeten. Aanpassen was lastig, zo tonen de onderzoekers aan. Rond de tijd dat de ichthyosaurussen het moeilijk kregen, evolueerden ze namelijk opvallend traag: veel langzamer dan eerder in hun geschiedenis.
En daarmee is er eindelijk meer duidelijkheid over het uitsterven van deze beroemde zeereptielen die ook wel aangeduid worden als ‘zeedraken’. Het volledige onderzoek is terug te vinden in het blad Nature Communications.
