IJs op Antarctica groeit ook aan de onderkant

Smeltwater dat aan de onderkant van de ijskap aanvriest: iedereen dacht dat het een zeldzaamheid was. Iets wat enkel in meren onder gletsjers kon gebeuren. Maar nu blijkt uit onderzoek dat ook ‘gewone’ ijskappen op Antarctica op deze manier groeien. Het smeltwater vriest naar verloop van tijd weer aan en vervormt de ijskap tot in de bovenste regionen toe.

Dat ijskappen aan de bovenkant groeien, is niets nieuws. Er valt sneeuw en dit gaat deel uitmaken van de ijskappen. In meren onder gletsjers werd ook wel eens waargenomen dat ijs van onderaf dikker werd. Normaal gesproken blijft het water onder het ijs vloeibaar door de druk van het ijs of de ‘hitte’ van de gesteenten. Dit smeltwater zorgt ervoor dat de kap zich kan verplaatsen: het ijs glijdt op het water weg. Maar als het smeltwater met weinig druk en hitte te maken heeft, kan het weer ijs worden en aan de ijskap groeien.

Dome Argus
En dat is precies wat de wetenschappers nu ook op andere plaatsen hebben waargenomen. Zo ontdekten ze dat Dome Argus: een ijskap met een dikte van 4,2 kilometer ongeveer voor een kwart uit ijs bestaat dat van onderaf is aangegroeid. En in andere ijskappen kwam het zelfs voor dat de helft van het ijs op deze manier ontstaan is. Dat wijst erop dat de groei van ijs van onderaf op sommige plaatsen sneller gaat dan van bovenaf.

WIST U DAT…

…de watertemperatuur op Antarctica nu lager is dan 12.000 jaar geleden?

Gamburtsev
De wetenschappers deden de ontdekking tijdens onderzoek naar de bergketen Gamburtsev. De bergen lijken sterk op de Alpen, maar liggen kilometers onder het zuidpoolijs. De wetenschappers verzamelden tijdens een expeditie die in 2008 en 2009 plaatsvond enorm veel gegevens over deze bijzonder bergketen en het ijs eromheen.

Het feit dat ijskappen ook van onderaf groeien, heeft grote gevolgen voor het onderzoek dat nu naar oud ijs wordt gedaan. Wetenschappers zijn voortdurend op zoek naar locaties waar ze diep kunnen boren om het oudste ijs te vinden. Maar als ijskappen ook aan de onderkant groeien, bevindt het oudste ijs zich niet onderaan, maar ergens in het midden. Tenminste: in het gunstigste geval. Uit het onderzoek – dat in het blad Science is verschenen – blijkt immers dat de groei van onderaf ervoor zorgt dat bovenste lagen vervormd worden, dat zou kunnen betekenen dat deze in elkaar gedrukt worden, waardoor de lagen en leeftijden van het ijs lastig uit elkaar te houden zijn.

De bergketen Gamburtsev (onderaan) en daarboven het ijs. Het ijs in het midden is van onderaf aangegroeid en vervormt de lagen erboven. Afbeelding: Robin E. Bell

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd