IJsman kon maar beter geen melk drinken

Nieuw DNA-onderzoek vertelt ons veel meer over het leven van de IJsman. Zo moest Ötzi leven met lactose-intolerantie.

Dat schrijven wetenschappers in het blad Nature Communications. Lactose-intolerantie komt ook vandaag de dag nog voor. Het betekent dat mensen niet in staat zijn om lactose (dat zit onder meer in melkproducten) te verteren. Wanneer ze dat wel doen, kan buikpijn, diarree of winderigheid volgen. In de tijd van Ötzi (ongeveer 5300 jaar geleden) was lactose-intolerantie waarschijnlijk eerder regel dan uitzondering. De mensen hadden de overstap van jagen en verzamelen op landbouw en veeteelt nog maar net of nog net niet gemaakt. En ook het drinken van melk was dus nog vrij ongewoon. De vaardigheid om melk te drinken ontstond tegelijkertijd met de ontwikkeling van de landbouw en veeteelt en dus waarschijnlijk na Ötzi’s tijd.

WIST U DAT…

Hartziekte
Maar het DNA van de IJsman had meer te vertellen. Zo bleek Ötzi een verhoogd risico op hart- en vaatziekten te lopen. Het lijkt er zelfs op dat die ziekten zich al aan het ontwikkelen waren: de onderzoekers stuitten in de slagaders op verdikte wanden. Dat Ötzi deze problemen vertoonde, is heel nuttige informatie. Hij is namelijk niet te zwaar en bewoog veel. Dat wijst erop dat de problemen niet zozeer door zijn levensstijl, maar eerder door zijn genen veroorzaakt werden. “Het wijst erop dat hart- en vaatziekten geen ziekte is die enkel met moderne levensstijlen geassocieerd kan worden,” vertelt onderzoeker Albert Zink in een persbericht. “We willen nu graag achterhalen hoe deze ziekte zich ontwikkelde.”

Ziekte van Lyme
Maar het lichaam van Ötzi had de onderzoekers nog meer te vertellen. Zo werden er sporen van Borrelia-bacteriën in zijn lichaam aangetroffen. Deze bacteriën worden overgedragen door teken en veroorzaken infecties. “Het is het oudste bewijs voor de ziekte van Lyme en bewijst dat deze infectie er zo’n 5000 jaar geleden al was.”

Midden-Oosten
Het DNA van Ötzi vertelt de onderzoeker ook meer over de afkomst van de IJsman. Zijn voorouders kwamen waarschijnlijk uit het Midden-Oosten. Ook zijn we dankzij het onderzoek meer te weten gekomen over het uiterlijk van de bijzondere mummie. Ötzi moet bruine ogen en bruin haar hebben gehad.

De IJsman werd in 1991 in een gletsjer in de Alpen ontdekt. De mummie zou zo’n 5300 jaar oud zijn. Het is nog altijd onduidelijk waardoor Ötzi is overleden.

Bronmateriaal

"Initial genetic analysis reveals Ötzi predisposed to cardiovascular disease" - EURAC.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door © South Tyrol Museum of Archaeology.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd