Ingrediënt van leven ontdekt rond jonge zonachtige sterren

Wetenschappers hebben sporen van methylisocyanaat ontdekt in het meervoudige stersysteem IRAS 16293-2422. Dit is een chemische bouwsteen van leven.

Eerder troffen astronomen suikermoleculen aan rondom het meervoudige systeem. Ook deze suikermoleculen zijn bouwstenen van leven.

IRAS 16293-2422 is een drievoudig stersysteem op 400 lichtjaar van de aarde. Het bestaat uit twee sterren die 47 astronomische eenheden (AE) van elkaar verwijderd zijn. In vergelijking: 1 AE is de afstand van de aarde naar de zon, oftewel ruwweg 150 miljoen kilometer. Een derde ster bevindt zich op een afstand van 750 AE. De drie sterren zijn ongeveer even zwaar als de zon, alleen wel veel jonger.

Cadeautjes
“Dit stersysteem blijft maar cadeautjes geven! Eerst hebben we hier suikers ontdekt, en nu methylisocyanaat,” vertellen Niels Ligterink (Sterrewacht Leiden) en Audrey Coutens (University College London). “Deze familie van organische moleculen is betrokken bij de synthese van peptiden en aminozuren, die – in de vorm van eiwitten – aan de basis staan van leven zoals wij dat kennen.”

Giftig

Methylisocyanaat bevat koolstof-, waterstof-, stikstof- en zuurstofatomen. Het is een zeer giftige verbinding en de belangrijkste doodsoorzaak na de industriële giframp in Bhopal in 1984. Direct na de ramp kwamen meer dan tweeduizend mensen om het leven.

ALMA
Twee teams van astronomen hebben de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array in Chili ingezet om het prebiotische complexe organische molecuul methylisocyanaat te ontdekken. ALMA is het grootste astronomische project op aarde. Het bestaat uit 66 antenneschotels en is ontwikkeld om het licht van de koudste objecten in het heelal te bestuderen. Dit licht heeft een golflengte van ongeveer een millimeter en bevindt zich daarmee tussen infrarood licht en radiogolven.

De onderzoekers vonden de chemische vingerafdrukken van methylisocyanaat in de warme, dichte binnengebieden van de cocons van stof en gas rond de drie sterren.

Hoe is leven ontstaan?
“We zijn heel enthousiast over dit resultaat. Deze protosterren vertonen sterke overeenkomsten met de zon in haar jonge jaren, onder omstandigheden die heel geschikt zijn voor de vorming van aardachtige planeten,” reageren hoofdauteurs Rafael Martín-Doménech en Víctor M. Rivilla van een van de twee papers over de ontdekking van methylisocyanaat. “Hoe is het leven op onze planeet ontstaan? Door prebiotische moleculen op te sporen, zijn we misschien weer een stapje dichterbij een antwoord op deze vraag gekomen.”

Niet uniek
Gelukkig is methylisocyanaat ook niet zo uniek en dat is goed nieuws voor de zoektocht naar buitenaards leven. “Onze laboratoriumexperimenten laten zien dat methylisocyanaat inderdaad op ijsdeeltjes kan worden gevormd, onder omstandigheden die vergelijkbaar zijn met die in de interstellaire ruimte,” zegt onderzoeker Niels Ligterink. “Dit impliceert dat dit molecuul – en daarmee ook de aanzet tot peptide-verbindingen – waarschijnlijk rond de meeste jonge zonachtige sterren aanwezig zal zijn.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd