Meer nog dan moderne Papoea’s, waarvan gedacht werd dat ze de meeste Denisova-genen droegen.
Toen moderne mensen zich vanuit Afrika over de rest wereld begonnen te verspreiden, kwamen ze al gauw in contact met andere mensachtigen. Hun pad kruiste in Azië bijvoorbeeld dat van de Denisovamensen waarmee ze regelmatig de lakens deelden. Sporen van die geslachtsgemeenschap zijn nog altijd terug te vinden in het DNA van de inheemse bevolking. En nu hebben onderzoekers in een nieuwe studie ontdekt welke hedendaagse bevolkingsgroep de meeste Denisova-genen dragen.
Het bestaan van de Homo denisova werd voor het eerst ontdekt in 2010, toen onderzoekers een fossiel vingerkootje ontdekten. Het overblijfsel werd gevonden in de Denisova-grot in Siberië. Na analyse bleek dat het vingerkootje aan een tot dan toe onbekende mensachtige toebehoorde, die verschilde van de Neanderthaler. Na verder onderzoek kwamen onderzoekers erachter dat de Denisovamens zich zo’n 400.000 jaar geleden van de Neanderthalers afsplitsten. Terwijl de Neanderthalers in Europa en West-Azië leefden, koloniseerden de Homo denisova Azië.
In de nieuwe studie wilden de onderzoekers de demografische geschiedenis van de Filipijnen vaststellen. Daarvoor analyseerden ze ongeveer 2,3 miljoen genotypen van 118 etnische groepen.
Papoea’s
Het leidt tot een verrassende ontdekking. Tot voor kort werd gedacht dat moderne Papoea’s de meeste Denisova-genen hebben. Ongeveer vijf procent van hun genoom is afkomstig van de Denisovamens. Maar in de nieuwe studie hebben onderzoekers ontdekt dat niet hedendaagse Papoea’s, maar een inheemse, Filipijnse stam het meeste DNA van de uitgestorven Denisovamens herbergt.
Negrito
Het gaat om de Filipijnse, inheemse stam bekend als Ayta Magbukon. Dit is een stam die onder de etnische groep Negrito’s geschaard kan worden. De studie toont aan dat de Ayta Magbukon het meeste DNA afkomstig van de Denisovamens ter wereld herbergt. “We hebben deze ontdekking gedaan ondanks het feit dat de Filipijnse negrito’s onlangs vermengd zijn met Oost-Aziatische gerelateerde groepen,” vertelt onderzoeker Maximilian Laren. “Laatstgenoemden hebben maar weinig Denisova-DNA, waardoor de niveaus enigszins verwaterden.” Sommige groepen, waaronder de Ayta Magbukon, vermengden zich echter minimaal met de meer recent gearriveerde migranten. Om deze reden behielden de Ayta Magbukon het meeste DNA van de uitgestorven Denisovamensen en herbergen nu nog steeds de meeste Denisova-genen van iedereen ter wereld. “Ze herbergen mogelijk tot wel 46 procent meer nalatenschap van Denisovamensen dan Australiërs of Papoea’s,” aldus Laren.
Filipijnen
Dankzij de bevindingen krijgen we een steeds beter beeld van de verschillende mensachtigen die de Filipijnse archipel bewoonden. Nog niet zo lang geleden kwamen onderzoekers bijvoorbeeld tot de ontdekking dat een kleine mensachtige, Homo luzonensis genaamd, op de eilanden te vinden was. Het betekent dat meerdere mensensoorten op de Filipijnen woonden vóór de komst van de moderne mens. En mogelijk zijn deze archaïsche groepen genetisch verwant aan elkaar.
In 2019 ontdekten de onderzoekers de eerste fossiele resten van de Homo luzonensis. In een grot op de Filipijnen werden meer dan 50.000 jaar oude fossielen opgegraven die restanten van onder andere teenkootjes, vingerbotten en tanden omvatten. Homo luzonensis blijkt over mensachtige kenmerken te beschikken die aan de ene kant doen denken aan Australopithecus; een uitgestorven geslacht van mensachtigen dat zo’n 4,3 en 2 miljoen jaar geleden over de aarde wandelde. Deze groep wordt beschouwd als de voorouders van de moderne mens. Aan de andere kant blijkt Homo luzonensis skeletkenmerken te hebben die juist weer sterk doen denken aan de beroemde Homo floresiensis of ‘de hobbit’, die op het eiland Flores ten zuidoosten van de Filippijnse archipel werd gevonden.
Al met al bewijzen de bevindingen wederom hoe complex en verweven de menselijke evolutionaire geschiedenis van moderne en andere mensensoorten in Zuidoost-Azië is. Verschillende populaties hebben zich met elkaar vermengd met nieuw gearriveerde mensachtigen, op verschillende locaties en op verschillende tijdstippen. Bovendien geeft de hoeveelheid Denisovamens-DNA in hedendaagse populaties aan dat er op de eilanden van Zuidoost-Azië veel kruisingen plaatsvonden. “Deze vermengingen leidden tot verschillende hoeveelheden Denisovamens-DNA in de genomen van Filipijnse negrito’s en Papoea’s,” aldus onderzoeker Mattias Jakobsson. En dus is dit een bijzonder interessant gebied om meer te weten te komen over onze eigen evolutionaire geschiedenis.
De onderzoekers zijn van plan hun onderzoek voort te zetten, in de hoop meerdere prangende vragen te beantwoorden. Denk bijvoorbeeld aan vragen zoals hoe de geërfde genen onze biologie hebben beïnvloed (zo ontdekten onderzoekers al eerder dat een geërfd gen van de Denisovamensen voor een sterker immuunsysteem zorgt) en hoe het heeft bijgedragen aan onze aanpassing als soort. Door in de toekomst meer genomen te sequencen, hopen ze dichter bij antwoorden te komen.
