Het instorten van een vulkaan in zee leidde in de prehistorie tot een mega-tsunami met golven van wel 270 meter hoog.
Dat stellen onderzoekers van de universiteit van Bristol nadat ze onderzoek deden op het Kaapverdische eiland Santiago. Ze vonden er heel veel keien die door het water tot wel 650 meter landinwaarts zijn gebracht. Sommige van die keien zijn zo groot als campers. Ook troffen ze er sedimenten aan die duidelijk afkomstig zijn uit zee. De observaties wijzen erop dat het eiland lang geleden door enorme golven overspoeld werd. Die golven moeten uit het westen zijn gekomen. En wat vinden we ten westen van het eiland Santiago? Fogo: één van de hoogste en meest actieve in de oceaan gelegen vulkanen ter wereld.
73.000 jaar geleden
De onderzoekers dateerden de gesteenten en stellen dat een mega-tsunami ongeveer 73.000 jaar geleden moet hebben toegeslagen. Uit eerder onderzoek is gebleken dat rond die tijd ook de Fogo-vulkaan instortte. De onderzoekers stellen dat de twee gebeurtenissen met elkaar samenhangen: het instorten van de Fogo-vulkaan moet geleid hebben tot een mega-tsunami. De onderzoekers schatten dat de golven die over Santiago heen spoelden tot wel 270 meter hoog moeten zijn geweest (er rekening mee houdend dat de zeespiegel in die tijd ongeveer 50 meter lager lag).
Nieuwe vulkaan
Op de resten van die ingestorte vulkaan ontstond een nieuwe vulkaan: de Fogo-vulkaan zoals we die vandaag de dag kennen. “Deze steekt momenteel 2829 meter boven de zeespiegel uit en barst ongeveer elke twintig jaar uit,” vertelt onderzoeker Ricardo Ramalho. Tussen november vorig jaar en februari dit jaar liet de vulkaan nog van zich horen. “De actieve vulkaan die we vandaag de dag zien, groeide op de ineengestorte vulkaan en is bijna net zo hoog en steil als de oude vulkaan was toen deze instortte.”
Of de nieuwe vulkaan in de toekomst ook kan gaan instorten, weten de onderzoekers niet. “We moeten waakzaam zijn, deze resultaten zijn een waarschuwing dat we de mogelijkheid dat een vulkanisch eiland instort niet moeten onderschatten en dat onze samenleving meer moet doen om bestand te zijn tegen deze dreiging. We moeten een beter beeld krijgen van de drijvende kracht achter het instorten van vulkanen, hoe de vulkanen werken en mega-tsunami’s veroorzaken en hoe waarschijnlijk het is dat deze tsunami’s verre kustlijnen bereiken. Ook moeten we vulkanen beter monitoren.”
