Is dit het bewijs dat we in de toekomst kunnen kijken?

Gebeurtenissen die nog staan te gebeuren, kunnen ons gedrag beïnvloeden. Dat concludeert wetenschapper Daryl Bern in een controversieel paper dat opvallend genoeg geaccepteerd is door het toonaangevende Journal of Personality and Social Psychology. En het wordt nog gekker: volgens wetenschappers die eerst wat sceptisch waren, is de claim tamelijk waterdicht.

“Mijn persoonlijk visie is dat dit belachelijk is en niet waar kan zijn,” zo schrijft wetenschapper Joachim Krueger (hij was zoals u vast al vermoedde niet bij het onderzoek betrokken). “De methodologie en de experimenten zijn altijd een eerste punt van aanval. Maar om eerlijk te zijn, kan ik niets vinden. Alles lijkt in orde te zijn.”

Experimenten
Het artikel waar Krueger over blogt is het resultaat van acht jaar onderzoek door Daryl Bern van de Cornell University. Bern deed een aantal experimenten met meer dan duizend studenten. In één experiment kregen studenten een lijst met woorden en ze moesten de woorden die hierop stonden herinneren en later opnoemen. Daarna kregen ze de lijst terug en moesten ze enkele woorden van de lijst overtypen. Opvallend genoeg waren de studenten veel beter in staat om de woorden te onthouden die ze later met de lijst voor hun neus zouden typen.

Geniaal
Wat Bern in zijn serie experimenten eigenlijk heeft gedaan, is het volgende: hij nam een aantal psychologische tests die al jaren gebruikt worden en draaide ze simpelweg om, om te kijken of ze dan ook zo werkten. En dat is “geniaal”, zo meent Krueger.

Lelijk v.s. mooi
In een tweede studie bestudeerde Bern welk effect een subliminaal gepresenteerd woord had op de reactie van een persoon op een afbeelding. Even concreet: de onderzoekers lieten bijvoorbeeld het woord ‘lelijk’ heel snel op het scherm verschijnen. Dat ging zo snel dat mensen het enkel onbewust in zich opnamen. Daarna kregen de proefpersonen een afbeelding te zien van een prachtig jong katje. Zij hebben dan meer moeite om dat katje als prachtig te bestempelen, omdat ze nog met lelijk in hun hoofd zitten. Als de onderzoekers na dit woord een lelijke hond hadden laten zien, hadden de proefpersonen veel sneller kunnen reageren. Dit effect bleek echter niet alleen terug in de tijd, maar ook vooruit in de tijd op te treden.

Klein percentage
In een derde test kregen proefpersonen te horen dat er zo een erotisch plaatje op het scherm zou komen. De mensen kregen daarop de keuze uit twee posities en moesten raden op welke plaats het plaatje zou verschijnen. In 53,1 procent van de gevallen wisten de proefpersonen dat juist te raden. Dat lijkt een klein percentage, maar wetenschapper Melissa Burkley wijst er terecht op dat vele andere geaccepteerde fenomenen – zoals bijvoorbeeld het feit dat een lage dosis aspirine hartaanvallen voorkomt – op dezelfde kleine percentages berusten.

Bern kan zich in ieder geval verheugen in voldoende aandacht: tientallen wetenschappers hebben zijn studie al opgevraagd en een aantal is bezig om Berns experimenten opnieuw te doen. Het lijkt erop dat het echte debat over onze paranormale gaven nog moet beginnen.