Italiaans graf onthult dat de Romeinen soms hun doden vreesden

In het graf werd een kind aangetroffen waarbij bewust een steen in de mond was gelegd.

“Ik heb nog nooit zoiets gezien,” aldus onderzoeker David Soren. “Lokaal noemen ze het de ‘Vampier van Lugnano’.”

Ouder kind
Soren en collega’s ontdekten het graf op een begraafplaats die stamt uit het midden van de vijfde eeuw en gelegen is in de gemeente Lugnano in Teverina (grofweg 100 kilometer ten noorden van Rome). In de vijfde eeuw werd dit gebied getroffen door een heftige malaria-uitbraak die met name veel baby’s en jonge kinderen het leven kostte. De jonge kinderen werden ter ruste gelegd op een speciale begraafplaats. Op die plek zijn inmiddels de resten van meer dan vijftig kinderen ontdekt, allemaal jonger dan vier jaar. Het graf dat nu is teruggevonden suggereert echter dat ook oudere kinderen op deze plek werden begraven. Onderzoekers hebben namelijk het graf van een 10-jarige teruggevonden. “Er zijn nog steeds gedeelten van de begraafplaats die we nog niet hebben onderzocht, dus we weten niet of we nog meer oudere kinderen gaan vinden,” aldus onderzoeker Jordan Wilson.

Afbeelding: David Pickel / Stanford University.
Steen
Maar niet alleen de leeftijd van het kind maakt juist dit graf heel bijzonder. Wat ook uniek is, is dat het kind op de zij ter ruste werd gelegd én er een steen in de mond werd aangetroffen. Nog niet eerder is op deze begraafplaats een kind met een steen in de mond teruggevonden. Eerder zijn vergelijkbare vondsten echter wel op andere plekken gedaan. Bijvoorbeeld in Venetië, waar een oudere vrouw die in de zestiende eeuw leefde, met een steen in de mond begraven werd. Of in Engeland waar de tong van een man die tijdens de derde of vierde eeuw leefde, vervangen werd door een steen. Dergelijke graven worden ook wel aangeduid als ‘vampier-graven’, aangezien deze maatregelen getroffen werden om te voorkomen dat de doden uit hun graven zouden opstaan. “Dit is een heel ongebruikelijke behandeling die je in verschillende vormen en in verschillende culturen – met name ook onder de Romeinen – tegenkomt en erop wijst dat men bang was dat deze persoon terug zou komen uit de dood en zou proberen om ziekten onder de levenden te verspreiden,” aldus Wilson.

Kwaad
Eerder is op de begraafplaats in Lugnano de Teverina ook een driejarig meisje teruggevonden met stenen op de handen en voeten. Een ingreep die eveneens bedoeld was om te voorkomen dat het kind uit het graf zou opstaan. “We weten dat de Romeinen zich hier veel zorgen over maakten en zelfs hekserij inzetten om te voorkomen dat het kwaad – dat wil zeggen: datgene wat het lichaam besmet heeft – eruit komt.” In het geval van de kinderen in Lugnano de Teverina was ‘het kwaad’ malaria: DNA-onderzoek onder verschillende overleden kinderen heeft uitgewezen dat zij aan de ziekte zijn gestorven. Of het 10-jarig kind ook malaria had, is nu nog niet met zekerheid te zeggen, omdat er nog geen DNA-onderzoek heeft plaatsgevonden. Maar de onderzoekers vermoeden van wel. Zo is bij het kind – onduidelijk is of het een jongetje of een meisje was – een abces in de mond teruggevonden en dat is iets wat we ook vaak zien wanneer mensen aan malaria lijden.

Het onderzoek op de begraafplaats gaat door. De archeologen hopen zo nog meer te weten te komen over de manier waarop Romeinen in de vijfde eeuw met de dood en hun doden omgingen. “Wij hebben een gezegde in de bioarcheologie: ‘De doden begraven zichzelf niet’. We kunnen veel onthullen over de overtuigingen en hoop van mensen door te kijken naar de manier waarop ze met hun doden omgaan.”

Bronmateriaal

"'Vampire Burial' Reveals Efforts to Prevent Child's Return from Grave" - University of Arizona

Afbeelding bovenaan dit artikel: David Pickel / Stanford University

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd