Japan: een goede reden om kernenergie een halt toe te roepen?

Het ene na het andere Japanse onheilsbericht haast zich de wereld rond. Het domino-effect van de beving is indrukwekkend én nucleair getint. Dat laatste roept nogal wat vragen op. Is het tijd om afscheid te nemen van een vorm van energie die wij mensen wellicht gewoon niet de baas kunnen?

Japanse kerncentrales hebben een flinke klap gehad en de straling in het gebied eromheen is ietsje opgelopen. Een situatie waarin de angst natuurlijk leidend is. En besmettelijk, zo blijkt. In landen als de Verenigde Staten is een run ontstaan op tabletten die stralingsziektes moeten afremmen. Gewoon..voor het geval dat.

Onverantwoord
Ook gaan er steeds meer stemmen op om kerncentrales te sluiten. Het zou gevaarlijk zijn. Onverantwoord. Overheden laten zich in die wens meeslepen, zo lijkt. Zwitserland heeft de vergunningverlening voor drie nieuwe kerncentrales op de lange baan geschoven en zelfs China heeft alle nieuwe aanvragen in een diepe lade gelegd.

Veiliger
Die discussie omtrent de veiligheid van kerncentrales is natuurlijk niet nieuw. Maar is het terecht dat deze nu ontstaat? Onderzoeker Yaron Danon, een expert op het gebied van nucleaire energie, denkt van niet. “Als iemand omkomt tijdens een auto-ongeluk dan stoppen we toch ook niet met het gebruiken van de auto? We proberen deze veiliger te maken.”

MEER OVER…

de gevaren die de Japanners door de problemen met de reactoren lopen.

Domino-effect
Vaststaat dat de situatie die nu in Japan speelt, bijzonder is. Het land werd getroffen door een zeer zware aardbeving, maar dat is in beginsel niet genoeg om de kerncentrales aan het wankelen te krijgen. Ze zijn namelijk aardbevingproof. Het probleem ontstond doordat de elektriciteit uitviel. Ook daar is een vangnet voor: generatoren. Maar het systeem faalde en de rest is geschiedenis. Zo’n domino-effect is niet te voorzien. Tegelijkertijd zijn er richtlijnen die voorschrijven dat kerncentrales ten allen tijde – dus zelfs bij crises als deze – veilig moeten zijn. De nieuwste technieken moeten dat mogelijk maken.

Oud
En daar zit ‘m de kneep. De reactoren in Japan zijn zo’n veertig jaar oud en in niets te vergelijken met de centrales die nu overal ter wereld verrijzen. “De nieuwe reactoren hebben een aantal functies die zo’n dertig, veertig jaar geleden nog niet beschikbaar waren,” vertelt professor Michael Podowski, een expert op het gebied van veiligheid van kerncentrales. “Deze nieuwe reactoren maken gebruik van passieve veiligheidssystemen die ze – zonder externe interventie – veilig maken.” Een nieuwe reactor had zich wellicht kraniger verweerd dan de oudere exemplaren die nu in Japan staan. Natuurlijk is enige bescheidenheid op zijn plaats: het is nooit met zekerheid te zeggen of al die technologie opgewassen is tegen een domino-effect zoals dat in Japan plaatsvond.

Kleiner
Is er dan geen enkele manier waarop veiligheid gewaarborgd kan worden? Ja, er is één manier. De problemen in Japan ontstonden door de meltdown: de reactorkern wordt heet en smelt. Door reactoren te bouwen die geen meltdown kunnen meemaken, is het probleem al grotendeels opgelost. En zo’n reactor behoort tot de mogelijkheden. Maar dan moeten we wel wat inleveren: de kerncentrales moeten kleiner worden. Kleinere reactoren hebben niet zoveel hitte op één plaats en koelsystemen zijn minder noodzakelijk. Kleine reactoren zijn dus veiliger. “Als er iets fout gaat dan worden ze automatisch gesloten en de hitte wordt verspreid.”

De enige oplossing?
Temidden van al die zorgen om veiligheid moeten we ook realistisch zijn. Nucleaire energie wordt door de mensen die daarover gaan gezien als een oplossing nu de fossiele brandstoffen steeds schaarser worden. Plannen voor nieuwe generaties reactoren liggen al klaar.

MEER OVER…

Nieuwe generatie
Komen die er ook? Dat zal mede afhankelijk zijn van de opinie van de jongeren van nu. “Het is interessant om te zien hoe jonge mensen hierop reageren,” vindt Danon. “De mensen die zich Chernobyl of Three-Mile Island niet meer herinneren. Zullen zij zeggen: ‘We moeten niet meer bouwen’ of gaan ze proberen om betere reactoren te bouwen?”

Mogelijkheden
Het is een lastige discussie die op het moment geregeerd wordt door emoties. Als we die gevoelens even uitschakelen (voor zover mogelijk), moeten we concluderen dat nucleaire energie nog in de kinderschoenen staat. De mogelijkheden zijn onbegrensd en het doorontwikkelen van de technologie kan zomaar eens een oplossing zijn voor het dreigende tekort aan fossiele brandstoffen. Het enige wat de nucleaire technologie nu nodig heeft, is een kans.

Uiteindelijk zijn wij mensen best in staat om veilige reactoren te bouwen. Maar het is nog even toekomstmuziek. De centrale vraag is eigenlijk: zijn we bereid nucleaire energie verder op te voeden en alle nukken die bij zo’n puberend kind komen kijken, op de koop toe te nemen?

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd