Japanners ontdekken enorme strepen in het wolkendek van Venus

Mogelijk is het wolkenpatroon – dat op aarde nooit is waargenomen – alleen op Venus te vinden.

Venus is vanaf de zon gezien de tweede planeet in ons zonnestelsel. En hoewel Venus en de aarde vaak als tweeling worden gezien wegens hun vergelijkbare grootte en zwaartekracht, is er toch nog veel dat we niet over de planeet weten. Japanse onderzoekers brachten daarom in 2015 het ruimtevaartuig Akatsuki in een baan rond de planeet. En nu stuiten de onderzoekers op ongeveer vijftig kilometer boven het oppervlak van Venus, op bijzondere strepen in het wolkendek.

Geheimen van Venus
Venus is atmosferisch gezien best een interessante planeet. Zo waait er op ongeveer 60 kilometer hoogte een woeste oostenwind die veel sneller rond de planeet raast dan dat de planeet zelf om haar as wentelt. Dit fenomeen staat ook wel bekend als ‘superrotatie’. Daarnaast draait de planeet in tegenovergestelde richting van de aarde en roteert veel langzamer. Hoe interessant de planeet ook is, het blijkt het nog niet zo eenvoudig om Venus wat beter te bestuderen. Zo bevindt zich rond de planeet een dik pak wolken van zwavelzuur waar maar lastig met telescopen doorheen te turen valt. Bovendien kan het oppervlak van Venus een schroeiende 460 graden Celsius bereiken, wat barre omstandigheden zijn voor ruimtevaartuigen.

Het wolkendek van Venus waargenomen met de Akatsuki IR2 camera. Binnen de gele stippellijnen zijn de enorme strepen te zien. Afbeelding: Nature Communications

Akatsuki
Toch gaven de Japanners het een kans en lanceerden in december 2015 ruimtesonde Akatsuki. Eén van de instrumenten aan boord de sonde is een infraroodcamera die golflengten kan meten van 0,002 millimeter. Hierdoor kan de camera gedetailleerde foto’s van het wolkendek maken, waarin de dynamische structuren zichtbaar worden. Met deze Akatsuki IR2 camera werden de enorme strepen in het wolkendek zichtbaar.

Strepen
De camera legde de bijna symmetrische reuzenstrepen vast die zich op de noordelijke en zuidelijke hemisferen bevinden. Elke streep is honderden kilometers breed en strekt zich diagonaal tot bijna 10.000 kilometer uit. Dit wolkenpatroon is nog nooit op aarde waargenomen en de onderzoekers veronderstellen dat het een fenomeen kan zijn dat uniek is voor Venus. Maar hoe ontstaan deze strepen? Dat is iets waar we wel op aarde over kunnen meepraten; polaire straalstromen. Zo voeren sterke winden op de middelste en hoogste breedtegraden van aarde soms depressies en cyclonen aan. En ditzelfde gebeurt in het wolkendek van Venus. Zo denken de onderzoekers dat er op hoge breedtegraden straalstromen kunnen ontstaan, die op lagere breedtegraden voor grote wervelwinden kunnen zorgen. Deze kantelen en rekken zich uit en krijgen vervolgens de vorm van enorme strepen.

Illustratie van het mechanisme van de straalstromen op Venus. Afbeelding: Kobe University

Hoewel de bevindingen nieuwe inzichten geven in de woeste vortexen die rond Venus woeden, is er nog steeds veel dat we niet weten. De volgende stap voor de onderzoekers is dan ook om meer geheimen van het tweelingzusje van de aarde uit de doeken te doen, en meer over het klimaat van de planeet te weten te komen.

Bronmateriaal

"Giant pattern discovered in the clouds of planet Venus" - Kobe University

Afbeelding bovenaan dit artikel: WikiImages / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd