Jet van zwart gat is heldere röntgenbron

De röntgenstraling die het zwarte gat in de dubbelster XTE J1550-564 uitzendt, wordt soms gedomineerd door de jet en niet door de accretieschijf. Dit concludeert een team van astronomen van de universiteit van Amsterdam. Wetenschappers dachten voorheen dat röntgenstraling alleen uit de schijf van materie komt, waarmee het zwarte gat zich voedt.

XTE J1550-564 is een dubbelstersysteem van een zwart gat en een gewone ster. Het zwarte gat trekt continu gas van de ster naar zich toe. Het zwarte gat verorbert echter niet alle materie. Een deel verzamelt zich in een zeer snel roterende accretieschijf. Het dubbelstersysteem XTE J1550-564 bevindt zich op een afstand van 17.000 lichtjaar bij ons vandaan in het sterrenbeeld Winkelhaak.

De Amsterdamse post-doc Dave Russell en zijn collega’s bekeken hoe de röntgenbron in de loop van de tijd varieerde. Ze concluderen dat de harde röntgenstraling, aan het begin van de uitbarsting, wordt gedomineerd door de jet.

Sinds de ontdekking van dit soort röntgendubbelsterren, is er onder astronomen veel discussie geweest over de oorsprong van de straling. De totale energie van de jet is groter dan eerder werd verondersteld. Nu Russell het spectrum van de jet heeft weten te isoleren, is de vervolgstap het verder bestuderen van het accretieproces.

“We gaan onderzoeken hoe het precies werkt en wat de samenstelling is van de jet”, zegt Russell. “Nu we weten dat de energie in de jet hoog is, kunnen we de jets van dit soort stellaire zwarte gaten gaan vergelijken met die van de superzware zwarte gaten in de kernen van melkwegstelsels om te testen of alle zwarte gaten op dezelfde manier materie accreteren.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd