Juno scheerde vorige maand rakelings langs de grootste maan in ons zonnestelsel – en dit is wat hij zag!

De sonde vloog dichter langs Ganymedes dan enig ander vaartuig in de afgelopen twee decennia. En de beelden zijn verbluffend.

Velen keken er reikhalzend naar uit: de scheervlucht van ruimtevaartuig Juno langs Jupiters’ grootste maan Ganymedes. Tijdens deze vlucht ving Juno zowel een prachtige glimp op van de ijzige maan, als van de gasreus zelf. En daar zijn beelden van. “Het filmpje laat zien hoe mooi de verkenning van de ruimte kan zijn,” aldus onderzoeksleider van Juno Scott Bolton.

Dichtstbijzijnde scheervlucht
Op 7 juni scheerde de sonde op slechts 1038 kilometer afstand langs de maan. En daarmee schreef Juno geschiedenis. In de afgelopen twee decennia heeft er namelijk geen enkel ander vaartuig Ganymedes dichter genaderd. Vervolgens passeerde de sonde de met ijs bedekte maan met een haastige 19 kilometer per seconde (dat is maar liefst 67.000 kilometer per uur)!

Ganymedes is de grootste maan van ons zonnestelsel. De maan is zelfs groter dan de kleinste planeet die ons zonnestelsel rijk is: Mercurius. Ook is Ganymedes de enige maan in ons zonnestelsel met een eigen magnetisch veld. De maan is bedekt met een dikke ijskorst en herbergt mogelijk een ondergrondse oceaan.

Tijdens deze razendsnelle scheervlucht heeft Juno toch nog mogelijkheid gezien om belangrijke informatie over de maan te verzamelen. Zo bestudeerde hij met behulp van verschillende instrumenten onder meer de samenstelling en temperatuur van de ijskorst. “Ganymedes’ ijskorst heeft lichte en donkere plekken, wat suggereert dat sommige gebieden puur ijs zijn en andere vies ijs,” legde Bolton al eerder uit. “Juno’s Microwave Radiometer heeft voor het eerst in detail vastgesteld hoe de samenstelling en structuur van het ijs afhankelijk van de diepte ervan varieert. Op die manier geeft het ons een beter beeld van hoe de ijskap gevormd en door de tijd heen veranderd is.”

Filmpje
Eerder gaf NASA al de eerste foto’s van de prachtige scheervlucht langs Ganymedes vrij. En nu is er ook een filmpje gemaakt. In de onderstaande video, vervaardigd door de JunoCam-imager, is de prachtige vlucht te bewonderen. Te zien is hoe Juno eerst over de verre, ijzige maan vliegt, waarop met name de donkere en lichtere gebieden goed te aanschouwen zijn. Vervolgens overbrugt Juno in slechts 14 uur en 50 minuten de 1,18 miljoen kilometer tussen Ganymedes en Jupiter. Hier raast Juno, tijdens zijn 34e scheervlucht, op een hoogte van slechts 3400 kilometer over de spectaculaire wolkentoppen van de gasreus. In minder dan drie uur tijd vliegt de sonde vervolgens van pool tot pool en geeft ons ondertussen een uniek inkijkje in zijn waanzinnige kolkende atmosfeer. Zo zie je de vele prachtige cyclonen en enorme stormen, waarvan sommige tegen de klok in draaien of verschijnen als witte ovalen. Met behulp van eerder verzamelde gegevens over de atmosfeer van Jupiter, simuleerde het team bliksemschichten die je ziet als we over zijn gigantische onweersbuien vliegen.

“Deze animatie geeft mensen een idee hoe het is om in een baan rond Jupiter te cirkelen en langs één van zijn ijzige manen te vliegen,” schetst Bolton. “Nu we steeds dichter bij het moment komen waarin mensen de ruimte in gaan, geeft dit filmpje ons een beeld van de toekomst, wanneer mensen de buitenaardse werelden in ons zonnestelsel zullen bezoeken.”

Zoals gepland heeft de zwaartekracht van Ganymedes invloed uitgeoefend op de baan van Juno, wat heeft geresulteerd tot een verkorting van zijn omlooptijd. Een rondje rond de gasreus duurde eerst zo’n 53 dagen en is nu teruggebracht naar 43 dagen. De volgende flyby langs Jupiter zal over enkele dagen, op woensdag 21 juli, plaatsvinden. Tegelijkertijd kunnen we nog lang met het prachtige filmpje nagenieten van Juno’s afgelopen scheervlucht langs Ganymedes.

Over Juno

Ruimtesonde Juno ontfermt zich al sinds 2016 om Jupiter. De sonde werd in 2011 gelanceerd en arriveerde in 2016 bij de planeet, waarna hij zich in een ovaalvormige baan rond Jupiter nestelde en elke 53 dagen lang scheerde. Tijdens zijn missie heeft het vaartuig al heel wat informatie over Jupiter verzameld. Zo weten we ondertussen bijvoorbeeld al veel meer over de kern, compositie, magnetosfeer en polen. Ook hebben we dankzij Juno nu eindelijk een beeld van Jupiters noordpool. Bovendien weten we nu dat de stormen die op de planeet woeden diep reiken en hebben we meer inzicht gekregen in de beroemde Grote Rode Vlek. We weten onderhand dus steeds meer van Jupiters cyclonen af. Zo kwamen onderzoekers er bijvoorbeeld achter dat een vijftal cyclonen in een vast patroon rond een centrale storm op de zuidpool wervelt. Onlangs voegde zich trouwens een zesde cycloon bij de club. Dit soort onderzoek werpt nieuw licht op de cyclonen van turbulent Jupiter en verschaft astronomen nieuw inzicht in hoe de atmosferen van gigantische planeten werken. Juno zal aan het eind van zijn missie opdracht krijgen om zich in de atmosfeer van Jupiter te boren. Dat is een bewuste keuze: NASA wil voorkomen dat de sonde straks zonder brandstof en dus stuurloos door de ruimte gaat dwalen en mogelijk neerkomt op één van de manen van Jupiter. Onderzoekers achten het namelijk niet onmogelijk dat op die manen leven mogelijk is. En daarom willen ze die manen ongerept laten. Wanneer het einde van Juno nabij is, weten we nog niet. Oorspronkelijk zou de Juno-missie op 20 februari 2018 eindigen. Maar aangezien Juno zich in een hogere baan rond Jupiter bevindt, ontvangt de ruimtesonde minder straling. En dit heeft een gunstig effect op de levensduur van de instrumenten. Hierdoor kan de missie verlengd worden tot en met 2021 en krijgen astronomen de kans om meer gegevens over de gasplaneet te verzamelen.

Bronmateriaal

"Ride With Juno As It Flies Past the Solar System’s Biggest Moon and Jupiter" - NASA

Afbeelding bovenaan dit artikel: Reimund Bertrams via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd