Kale plekken en haaruitval door stress? Zo zit het!

Onderzoekers hebben het biologische mechanisme achterhaalt dat ervoor zorgt dat je soms plukken haar verliest als je gestrest bent.

Het krijgen van grijze haren of het spontaan verliezen van hele plukken wordt al enige tijd in verband gebracht met stress. Maar de exacte reden wisten we eigenlijk niet. Tot nu. Onderzoekers zijn er namelijk in een nieuwe studie, gepubliceerd in het vakblad Nature, in geslaagd om het biologische mechanisme achter haaruitval te ontraadselen.

Grijze haren
De onderzoekers borduren voort op een studie die ze vorig jaar uitvoerden. Toen bewezen ze namelijk dat je heel letterlijk ergens grijze haren van kan krijgen. “Vorig jaar ontdekten we dat stress de zogenaamde melanocyte stamcellen uitput,” vertelt onderzoeker Ya-Chieh Hsu in een interview met Scientias.nl. “Dit zijn de stamcellen die ons haar kleur geven.” De onderzoekers kwamen erachter dat pijn en stress de veroudering van deze stamcellen versnelt. En op die manier wordt je dus eerder grijs. Nu vraag je je misschien af of hetzelfde mechanisme ervoor zorgt dat ook je haar uitvalt als je gestresst bent. Maar dat zit toch net even anders. “In de nieuwe studie hebben we een heel ander mechanisme ontdekt waarmee stress de stamcellen van de haarzakjes schaadt,” vertelt Hsu.

Het haarzakje
Het haarzakje is één van de weinige weefsels van zoogdieren dat gedurende het hele leven blijft groeien. Het haarzakje wisselt van nature tussen groei- en rustfases; een proces dat in gang wordt gezet door stamcellen. Tijdens de groeifase worden de stamcellen van de haarzakjes geactiveerd, waardoor je haren elke dag een stukje groeien. Tijdens de rustfase zijn de stamcellen in rust en vallen haren gemakkelijker uit. Wanneer je last hebt van haaruitval, blijven de stamcellen eigenlijk te lang in die inactieve rustfase steken.

Muizen
Om te bestuderen wat de invloed van stress op de haarzakjes en de groei- en rustfases is, besloten de onderzoekers experimenten uit te voeren met muizen. En wat blijkt? De onderzoekers ontdekten dat chronische stress ervoor zorgt dat de haarfollikel stamcellen (die dus belangrijk zijn voor de regulatie en regeneratie van haarzakjes en haargroei) in een verlengde rustfase blijven hangen. “We ontdekten dat chronische stress veroorzaakt door corticosteron (de muizenvariant van het menselijke stresshormoon cortisol) een specifiek signaal remt in cellen rond de haarfollikel stamcellen,” legt Hsu desgevraagd uit. “Dit resultaat suggereert dat verhoogde stresshormonen inderdaad een negatief effect hebben op de stamcellen van de haarzakjes.”

Hogere leeftijd
Het team komt tot nog een interessante conclusie. Onder normale omstandigheden duurt de rustfase langer naarmate dieren ouder worden. Maar toen de onderzoekers de stresshormonen operatief verwijderden, werd de rustfase van de stamcellen opvallend genoeg extreem kort. Het betekent dat de groeifase oneindig voortduurde, zelfs wanneer de muizen op leeftijd waren gekomen. Dit suggereert dat normale corticosteron-spiegels bij muizen een belangrijk regulerend effect hebben als het gaat om de haargroei. Maar teveel stress zorgt ervoor dat haarzakjes en stamcellen langer inactief blijven.

Gas6
Nadat de onderzoekers het verband tussen het stresshormoon en de stamcel-activiteit van de haarzakjes hadden vastgesteld, besloten ze een nieuwe prangende vraag te beantwoorden. Want hoe gaat dit precies in zijn werk? “We ontdekten dat het stresshormoon invloed uitoefent op een cluster van huidcellen onder de haarzakjes dat bekend staat als de dermale papilla,” aldus onderzoeker Sekyu Choi. Dermale papilla, gelegen aan de basis van de haarwortel, bevat een vasculair netwerk dat de haarwortel voedt met voedingsstoffen. Het stresshormoon voorkomt echter dat dermale papilla-cellen Gas6 afscheiden, een molecuul waarvan de onderzoekers aantoonden dat het de stamcellen van de haarzakjes kan activeren. “Wanneer we Gas6 toevoegden, werden de stamcellen van de haarzakjes die zich in de rustfase bevonden, weer geactiveerd,” zegt Choi. “Dit bevorderde op zijn beurt dus weer de haargroei.”

Onder de haarzakjes produceren dermale papilla-cellen (groen) het Gas6-molecuul dat de stamcellen van de haarzakjes activeert. Afbeelding: Hsu Laboratory, Harvard University

Het zijn interessante bevindingen met veelbelovende implicaties. “Gas6 heeft dus een krachtig effect op de stamcel-activiteit van de haarzakjes,” onderstreept Hsu. “Het is daarom interessant om te kijken of dit molecuul ook nuttig is bij het bevorderen van de haargroei in het algemeen. Dit blijkt wel uit onze experimenten. We zullen alleen nog meer moeten leren over de impact ervan op mensen.”

Inderdaad; omdat de onderzoekers zich baseren op experimenten met muizen, is het nog helemaal de vraag of het menselijk lichaam op dezelfde manier werkt. “Dit is een richting die we nu op willen gaan,” zegt Hsu. “Zoals bij elk onderzoek zijn er veel aanvullende stappen nodig om zowel de veiligheid als de werkzaamheid aan te tonen. Onze ontdekking is slechts de eerste belangrijke stap en er moet nog veel meer werk worden verzet voordat het op mensen kan worden toegepast. Dit gezegd hebbende, mensen hebben vergelijkbare genen als die we in dit artikel hebben geïdentificeerd. Er is dus voldoende reden voor optimisme.”

Bronmateriaal

"How chronic stress leads to hair loss" - Harvard University

Interview met Ya-Chieh Hsu

Afbeelding bovenaan dit artikel: Phimchanok Srisuriyamart via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd