Kan BP-ramp zich ook in Noordzee voltrekken?

Chaos in de Golf van Mexico nu dagelijks duizenden vaten olie onomkeerbaar in zee belanden. Overheden, bedrijven en natuurorganisaties zitten met de handen in het haar. Natuurlijk is het een ver-van-mijn-bed-show, maar kan ditzelfde niet ook in de Noordzee gebeuren?

Net als in de Golf van Mexico wordt er ook in de Noordzee (zie de kaart hieronder: de groen stipjes zijn oliebronnen, de rode stipjes zijn gasbronnen) volop geboord. Net als in en nabij de Golf van Mexico bevinden zich in en nabij de Noordzee zeer kwetsbare natuurgebieden die een eventuele olieramp niet in dankbaarheid zullen afnemen. En net als in de Golf van Mexico en elders ter wereld heeft ook in de Noordzee het geld voorrang.

Verschillen
Overeenkomsten zijn er genoeg, maar er zijn ook verschillen. Het boorplatform dat in de Golf van Mexico voor problemen zorgde, was een reizend platform en zat dus niet aan de bodem vast. Alle platformen in de Noordzee zijn verankerd of rusten letterlijk op de zeebodem. Daardoor wordt de kans dat een boorplatform tot zinken wordt gebracht veel kleiner. Daarnaast spuit de olie hier niet uit de grond, maar moet het bewust omhoog worden gepompt om te kunnen winnen. Bovendien hebben de meeste EU-landen een speciale blow-out preventer. Deze klep sluit de olieleiding zodra zich een gevaarlijke situaite voordoet, af. BP had die ook in de Golf van Mexico, maar deze bevond zich op de zeebodem. De Europeanen hebben de blow-out preventer op het platform staan, waardoor deze gemakkelijk (met de hand) te bedienen is.

Niet te voorkomen?
Maar al die maatregelen ten spijt; een ongeluk zit in een klein hoekje. We hebben het in de Golf van Mexico immers ook gezien. Een aantal dagen voor de explosie op de Deepwater Horizon was er niets aan de hand en een maand later valt de hele wereld over de Verenigde Staten en BP heen. “Wat je ook doet aan veiligheid, ooit gaat er wat fout,” concludeert expert Rudy Weerheym.

Blow-out
Olierampen in de Noordzee: het is een hot item, maar niet nieuw. In 1977 vindt een blow-out plaats in het olieveld Ekofisk – nabij Noorwegen – hierbij komt maar liefst 81 miljoen gallon (oftewel meer dan 300 miljoen liter) olie vrij. En nog geen week geleden werd een boorplatform in Noorse wateren nog ontruimd, omdat de druk in de leidingen ongewoon hoog was. Hoewel een woordvoerder van de oliemaatschappij Statoil direct liet weten dat de kans op een blow-out klein was, bevestigden veiligheidsmensen van de Noorse overheid dat de situatie ernstig was. Ook indirect is er in de loop van jaren veel fout gegaan. Vele schepen verloren hun lading – veelal ruwe olie – door een botsing, gat in de romp of andere problemen.

Risico
Wie de cijfers in de periode van 1967 tot heden bestudeert, zal opvallen dat het aantal olierampen de afgelopen jaren sterk is toegenomen. En dat is niet voor niets. De laatste jaren zijn uitermate geschikt gebleken om risico’s te nemen. De olieprijzen zijn nog nooit zo hoog geweest. Voor het eerst is het investeren in moeilijk bereikbare oliebronnen de moeite waard. Dat betekent dat de klussen – hetzij in het water of op het land – lastiger worden. En dan gaat er wel eens iets mis.

Voorbereiding
De kans dat de situatie in de Noordzee escaleert, is aanwezig. Maar de landen rondom de Noordzee zijn daar echter – in tegenstelling tot de VS – goed op voorbereid. Neem bijvoorbeeld Nederland. Dit land heeft 365 dagen per jaar de 83 meter lange Arca klaarliggen. Dit schip is voorzien van vijftien meter lange armen waarmee hij gemakkelijk de zee schoon kan zuigen. Daarnaast lopen er standaard contracten met diverse baggerbedrijven. Als het nodig is, kan Rijkswaterstaat deze alarmeren en staat er binnen no-time een team met elf schepen klaar.

Waddenzee
Mocht er – om wat voor reden dan ook – olie vrijkomen in de Noordzee dan mogen we dat niet onderschatten. In dat geval moeten we bijvoorbeeld voor het voortbestaan van de rijke Waddenzee vrezen. Dit kwetsbare natuurgebied kan met het oog op de huidige biodiversiteit geen olie gebruiken.

Theoretisch gezien is de kans op een ramp door toedoen van een olielek in de Noordzee klein. In ieder geval kleiner dan de kans dat twee olie vervoerende schepen met elkaar in botsing komen. Maar dat neemt niet weg dat de mogelijkheid bestaat. Tegelijkertijd moeten we ook realistisch zijn; we hebben de olie hard nodig. Het is dus een afweging van kosten en baten en mogelijke risico’s. En met deze olieprijzen..tja..dan is de keuze snel gemaakt.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd