Afgelopen week eindigde het Finse Wereldkampioenschap Sauna in een drama. De Rus Vladimir Ladizhenski overleed na iets meer dan acht minuten in de sauna te hebben gezeten. Hoe kan een uit de hand gelopen ‘sport’ zoveel van het lichaam eisen? En kan dit ook de ‘gewone’ saunabezoeker overkomen? Experts zijn voorzichtig.
Er zijn mensen die beweren dat de sauna goed is voor ons lichaam. De warme kamer zou ons leven kunnen verlengen en ziektes genezen. Maar is dat wel zo? “Een sauna is als een glas wijn,” meent fysioloog Thomas Allison. “Het is waarschijnlijk veilig wanneer je deze met mate en op een verstandige manier gebruikt. Er zijn geen harde gegevens die suggereren dat het gebruik van sauna’s of hot tubs gevolgen heeft voor de gezondheid.”
Uithouden
Het WK Sauna valt wellicht niet in de categorie van ‘met mate’ of ‘verstandig’. De finalisten worden in een kamer met een temperatuur van 110 graden Celsius geplaatst en moeten het daar zo lang mogelijk uithouden. Elke dertig seconden wordt er een halve liter water in de kachel gegooid. Het record staat op naam van de Fin Timo Kaukonen. Hij bleef in 2003 maar liefst 16 minuten zitten.
Brandwonden
Maar tijdens de laatste editie ging het mis. De twee finalisten kwamen al na zes minuten in de problemen. Beiden bleken zware brandwonden te hebben opgelopen. De politie vermoedt dat vochtige lucht en extreme warmte hun tol hebben geëist.
Hartaanval
Hoe kan dat? Het menselijk lichaam reageert op warmte door de bloedvaten groter te maken. Hierdoor kan meer bloed naar de huid worden getransporteerd en daar wordt de extra hitte dan afgegeven. Daarnaast koelt het lichaam door de verdamping van het zweet enigszins af, daalt de bloeddruk, gaat de hartslag omhoog en pompt het hart maar liefst drie keer zoveel bloed rond dan normaal. Wanneer gaat het dan fout? Als het lichaam teveel vocht verliest. Hierdoor kan de huid niet meer zweten en kan het hart het hoge tempo niet bijhouden. Als de lucht in de sauna bovendien te vochtig is, verdampt het zweet niet meer en kan het lichaam zichzelf niet koelen. Tel daar de lage bloeddruk, uitdroging en vermoeidheid bij op en een probleem is geboren: de mens valt flauw, raakt zeer warme oppervlakken en loopt brandwonden op. Een hartaanval of orgaanuitval kan volgen.
Gekookt?
“Het brein is heel gevoelig als het gaat om hoge temperaturen,” meent fysioloog Chris Minson. “Wanneer we de temperatuur van ons lichaam verhogen dan kunnen we niet meer helder denken. Ik zou zeggen dat hij (de overleden Rus, red.) zijn brein gekookt heeft.”
Slachtoffers
De Rus is waarschijnlijk de eerste die het slachtoffer is geworden van een sauna-competitie, maar in het verleden zijn meer mensen in de warme, vochtige kamer om het leven gekomen. In 2009 nog stierven drie mensen toen ze in een spirituele sauna of zweethut zaten. Achttien anderen waren eveneens van de kaart en eindigden in het ziekenhuis.
Ventilatie
Volgens psychiater Richard Livingston – hij bestudeerde de zweethutten – vallen de meeste slachtoffers in sauna’s die slecht geventileerd zijn. Ook alcohol kan soms een rol spelen. Toch is er in principe geen reden om de sauna te mijden. Als u maar regelmatig even pauze neemt en veel drinkt. Ook is het beter als de sauna niet warmer dan 90 graden Celsius is.
Wanneer u het allemaal goed doet, kan de sauna zelfs goed voor u zijn, zo concluderen de meeste wetenschappers. Uit onderzoek blijkt dat de vochtige ruimte het immuunsysteem een opkikker geeft, huidinfecties voorkomt en relaxend werkt. Maar, zo merkt Livingston op. “Blijven zitten tot het moment komt dat je het niet meer kunt: een soort test om je uithoudingsvermogen te toetsen, dat is geen goed idee als je het mij vraagt.”
