De meeste kankers ontstaan door pech, kopte een artikel op Scientias.nl eerder dit jaar. Maar is dat wel zo? Amerikaanse wetenschappers trekken deze stelling in twijfel en beweren dat juist omgevingsfactoren bepalend zijn.
In het artikel op Scientias.nl beweerden onderzoekers van de John Hopkins universiteit dat tweederde van alle kankers ontstaat door willekeurige DNA-mutaties wanneer stamcellen splitsen. “Kortom, een gezonde levensstijl helpt om bepaalde kankers te voorkomen, zoals bijvoorbeeld longkanker en huidkanker, maar dit geldt lang niet voor alle tumoren”, vertelt biowiskundige Christian Tomasetti. “We moeten onderzoeken hoe we zulke kankers in een vroeg stadium kunnen ontdekken.”
Grotere rol voor externe factoren
In een nieuw paper in het wetenschappelijke vakblad Nature concluderen wetenschappers nu dat slechts 10 tot 30 procent van de kankers door pech ontstaan. “Externe factoren spelen een grotere rol dan verwacht”, zegt Dr. Yusuf Hannun. “Mensen kunnen zich niet langer schuilen achter het excuus ‘pech’. Wanneer mensen roken – en kanker krijgen – is dit geen pech.”
Russische roulette
Een goed voorbeeld is Russische roulette. Een revolver wordt geladen met één patroon. De cilinder krijgt vervolgens een zetje, waarna iemand de revolver tegen het hoofd zet en de trekker overhaalt. De kans dat de persoon in kwestie sterft is 16,67%, in het geval van een normale trommel met zes kamers. “Een roker plaatst figuurlijk twee of drie extra kogels in de trommel van de revolver”, zegt Hannun. “Natuurlijk is er nog steeds een gelukselement, maar de kans op kanker is veel groter. Vanuit de volksgezondheid is het belangrijk om zoveel mogelijk kogels uit de revolver te halen.”
Overtuigend bewijs
Andere onderzoekers reageren positief op het paper. “Er wordt overtuigend bewijs aangeleverd dat externe factoren een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van kanker”, zegt professor Kevin McConway van de Britse Open Universiteit aan de BBC. “Natuurlijk blijft het altijd een kansspel. Als iemand te maken krijgt met negatieve omgevingsfactoren, dan betekent dit niet per se dat iemand kanker krijgt.” Stoppen met roken, bewegen, minder alcohol nuttigen, gezond eten: dit verlaagt de kans op kanker. “Maar het is geen garantie dat je nooit kanker krijgt”, aldus dr. Emma Smith van het Britse Cancer Research.
