Nieuw onderzoek wijst uit dat de Warme Golfstroom waarschijnlijk veel minder stabiel is dan hedendaagse weermodellen doen geloven.
De warme golfstroom doet eigenlijk nog het meest denken aan de lopende band in de supermarkt. Warm water uit de tropische regio’s wordt door de ‘lopende band’ meegevoerd naar het noorden. Eenmaal daar aangekomen, koelt het water af, krijgt een grotere dichtheid en zinkt, om vervolgens – op grote diepte – weer naar de evenaar te worden vervoerd. En dan begint het verhaal weer van voren af aan. De warme golfstroom heeft een enorme impact op onder meer Europa: zonder de warmte van de golfstroom zou ons continent veel kouder zijn.
Toekomst
Grote vraag is hoe de toekomst van de warme golfstroom eruit ziet. Sommige onderzoekers verwachten dat de golfstroom door toedoen van stijgende temperaturen – en dus meer smeltwater in het gebied rond de polen – verandert. En in 2005 werden die vermoedens bevestigd, toen onderzoekers stelden dat de warme golfstroom zwakker wordt. De meeste onderzoekers gaan er vandaag de dag vanuit dat de warme golfstroom door toedoen van klimaatverandering iets verandert, maar ze voorzien geen complete instorting van het circulatiesysteem, zoals de beroemde film ‘The Day After Tomorrow‘ liet zien. Onterecht, zo stellen onderzoekers nu in het blad Science Advances. “Wij laten zien dat de mogelijkheid van een door toedoen van klimaatverandering stilvallende warme golfstroom ernstig onderschat wordt,” stelt onderzoeker Wei Lu.
Stabiel
In het verleden zijn er klimaatveranderingen geweest die terug te leiden zijn naar het abrupt stilvallen van de warme golfstroom, aldus Wei. Maar de huidige modellen kunnen die omstandigheden moeilijk simuleren, omdat ze er vanuit gaan dat de warme golfstroom vrij stabiel is.
Implicaties
En die aanname zit een gedegen klimaatvoorspelling in de weg, zo tonen Lu en collega’s aan. Ze corrigeerden één van de modellen en keken wat er gebeurde. “Het gecorrigeerde model voorspelt een instorting van de warme golfstroom met flinke afkoeling boven het noordelijke deel van Atlantische Oceaan en omliggende gebieden. Dat heeft enorme implicaties voor de regionale en wereldwijde klimaatverandering.”
Geologische tijdschaal
Kan ‘The Day After Tomorrow‘ dan werkelijkheid worden? Ja en nee. De warme golfstroom kan stilvallen. En dat kan vrij abrupt gebeuren. Maar dan wel op geologische tijdschaal. Dus niet in een aantal weken, maar een grote verandering kan zich wel in de komende eeuwen voltrekken. De modellen suggereren dat 300 jaar nadat de CO2-concentratie die we in 1990 maten verdubbeld is, de warme golfstroom stilvalt.
Het is een benadering, zo benadrukken de onderzoekers. Want hoe de warme golfstroom exact op klimaatverandering gaat reageren, blijft onduidelijk. Het enige wat de onderzoekers op dit moment kunnen zeggen, is dat het abrupt veranderen van de warme golfstroom aannemelijker is dan modellen ons laten geloven. Om een beter beeld te krijgen van de reactie van de warme golfstroom, moeten we meer en gedetailleerde informatie verzamelen over onder meer het zoutgehalte van het water, de oceaantemperatuur en het smeltende ijs op de polen. En dat over een periode van meerdere decennia. Er is dus een hoop werk aan de winkel. Maar we moeten er wel mee aan de slag, zo benadrukt Lu. De verschillen in de uitkomsten tussen de huidige modellen en de modellen die er niet automatisch vanuit gaan dat de warme golfstroom stabiel is, zijn te groot. Net als de implicaties die het abrupt veranderen van de warme golfstroom heeft.
