Kiekeboe! Deze ster speelt drie jaar lang verstoppertje

Stel je eens een wereld voor waar de zon iedere 69 jaar voor een periode van 3,5 jaar verdwijnt achter een dichte stofwolk? Het gebeurt op een afstand van 10.000 lichtjaar van de aarde!

Een van de twee sterren van het dubbelstersysteem TYC 2505-671-1 is omringd door een donkere stofschijf. De andere ster draait iedere 69 jaar om deze schijf en lijkt – vanaf de aarde – 3,5 jaar te verdwijnen. Deze verdwijntruc wordt veroorzaakt door de stofschijf, die tussen de aarde en de ster staat. Het is eigenlijk vergelijkbaar met een zonsverduistering, waarbij de maan zich tussen de aarde en de zon bevindt, waardoor de zonneschijf een korte tijd – vaak niet langer dan enkele minuten – niet zichtbaar is. Overigens is dan wel de zonneatmosfeer – de corona – zichtbaar als een witte krans om het donkere maanoppervlak.

Waarom duurt het potje verstoppertje bij TYC 2505-671-1 langer dan enkele minuten? Dit heeft ermee te maken dat de stofschijf zo groot is, dat de begeleidende ster 3,5 jaar bezig is om weer in beeld te komen. “Het is de langstdurende sterbedekking ooit”, schrijft onderzoeker Joey Rodriguez van de Vanderbilt universiteit.

Artistieke impressie van ster achter de stofschijf van een begeleider.
Artistieke impressie van ster achter de stofschijf van een begeleider.

Het een-na-laatste dipje van de begeleidende ster vond plaats in de jaren veertig van de vorige eeuw.
Het een-na-laatste dipje van de begeleidende ster vond plaats in de jaren veertig van de vorige eeuw.
De vorige recordhouder is Epsilon Aurigae: een gigantische ster die iedere 27 jaar achter de stofschijf van een begeleidende ster verdwijnt. Dit duurt circa 640 tot 730 dagen. “Epsilon Aurigae bevindt zich dichter bij de aarde, namelijk op een afstand van 2.200 lichtjaar, en is tevens veel helderder, waardoor astronomen dit object goed hebben onderzocht”, zegt Rodriguez.

Rodriguez en zijn collega’s vonden de ster toen ze 9.000 astrofoto’s van de afgelopen acht jaar vergeleken met 1.432 astrofoto’s uit het archief van Harvard. Het laatste potje kiekeboe vond plaats in de periode 2011-2015, waardoor de ster pas over 69 jaar – in 2080 – opnieuw verdwijnt. “Hopelijk zijn telescopen dan zo goed, dat we de twee objecten naast elkaar kunnen fotograferen”, aldus Rodriguez. De afstand tussen beide objecten is waarschijnlijk slechts 20 astronomische eenheden – oftewel twintig keer de afstand aarde-zon – maar dat kan zelfs de meest krachtige telescoop ter wereld momenteel niet zien, omdat de afstand tot de dubbelster daarvoor te groot is.

Bronmateriaal

"Longest-lasting stellar eclipse discovered" - Vanderbilt universiteit

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd