Kleine bomen in Congolees regenwoud blijken verrassend oud te zijn

Ze zijn soms wel 100 jaar ouder dan veel grotere en dikkere bomen.

Dat heeft een internationaal team van wetenschappers, waaronder ook onderzoekers verbonden aan het Belgische Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, ontdekt. Hun bevindingen zijn terug te lezen in het blad Nature Plants.

Klein, maar oud
De onderzoekers bestudeerden bomen in het Luki-reservaat, te vinden in het zuidwesten van Congo en ontdekten dat kleine bomen in dit reservaat vaak veel ouder waren dan je op het eerste gezicht zou denken. “We stelden vast dat een boom met een diameter van 10 cm makkelijk 300 jaar oud kan zijn, terwijl bomen met een diameter van meer dan 60 cm soms nog geen 200 jaar oud zijn,” vertelt onderzoeker Bhély Angoboy Ilondea.

Welke boom is ouder? Waarschijnlijk zou je je geld gisteren nog hebben ingezet op de onderste schijf. Maar de bovenste is het oudst! Het kleine schijfje heeft een diameter van slechts 7 centimeter, maar een leeftijd van 329 jaar. De onderste schijf is slechts 203 jaar oud. Wat verder natuurlijk opvalt, is de spijker met daaraan het identificatieplaatje die in 1948 in de kleine boom werd getimmerd. De spijker heeft een litteken achtergelaten (zwartverkleuring). De zone tussen die verkleuring en de schors is slechts enkele millimeters breed, maar de boom heeft er dus 70 jaar voor nodig gehad om die groeiringen te vormen. Afbeelding: © RMCA Jo Van de Vijver.

IJkpunt
De wetenschappers trekken die conclusie nadat ze het Luki-reservaat gewapend met een metaaldetector en holle boor binnen trokken. Met de holle boor konden de onderzoekers houtstalen verzamelen. En die houtstalen stelden ze weer in staat om de groeiringen te bestuderen en dus meer te zeggen over de leeftijd van bomen. Maar waar was die metaaldetector voor nodig? Een nog preciezere beoordeling van het groeiritme van de bomen. In 1948 hebben onderzoekers namelijk op 6000 bomen in het Luki-reservaat een metalen identificatieplaatje aangebracht. Veel van die identificatieplaatjes zijn door de tijd heen diep in het hout gegroeid. Maar met een metaaldetector konden de onderzoekers ze opsporen en vervolgens dankzij dat ijkpunt heel nauwkeurig de leeftijd van de boom vaststellen.

Tropische bossen spelen een belangrijke rol in het aardse klimaat. De bomen waaruit ze zijn opgebouwd halen namelijk overtollig CO2 uit de lucht en slaan dat op. Grote bomen herbergen daarbij meer koolstof dan kleine bomen. Maar dit onderzoek onthult dat kleine bomen weer een streepje voor hebben als we kijken naar levensduur.

Het onderzoek wijst uit dat sommige bomen heel traag groeien en zich veel jonger voordoen dan ze zijn. Het onderzoek heeft belangrijke implicaties voor de wijze waarop tropische bossen beheerd worden. Nu worden grote bomen – met het oog op koolstofopslag (zie kader) vaak nog waardevoller geacht dan kleine bomen. Maar daar moeten we op terugkomen, aldus Bhély Angoboy Ilondea. “Ons werk toont aan dat zowel grote als kleine bomen belangrijk zijn om koolstofopslag op lange termijn te verzekeren.” Kleine boompjes bevatten minder koolstof, maar leven lang én ze zijn heel talrijk. Grote bomen zijn zeldzamer en hebben snellere levenscycli, maar een enkeling bevat weer heel veel koolstof. “We herinneren wetenschappers en bosbeheerders eraan om de focus op zowel grootte als levensspanne te leggen. Men heeft de neiging om alleen de grote bomen in het bos te zien, maar schijn bedriegt.”

Bronmateriaal

Koninklijk Museum voor Midden-Afrika
Afbeelding bovenaan dit artikel: © RMCA Jo Van de Vijver.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd