Kleine planetoïde 2020 SW scheert vandaag ‘rakelings’ langs de aarde

De ruimtesteen – die tussen de 5 en 10 meter groot is – passeert ons op slechts 22.000 kilometer afstand.

Op dit moment stevent er een ruimterots af op de aarde. Maar geen paniek, we hebben er gelukkig niets van te vrezen. Rond het middaguur zal de planetoïde onze aarde het dichtste naderen op een afstand van 22.000 kilometer afstand. En betekent dat de steen in kosmische termen ‘rakelings’ langs de aarde scheert.

2020 SW
De ruimtesteen heeft de naam 2020 SW gekregen. Op basis van zijn van helderheid schatten onderzoekers dat de steen tussen de vijf en tien meter groot is. Daarmee is hij ongeveer net zo groot als een kleine schoolbus. “Er bestaan veel soortgelijke kleine planetoïden,” vertelt onderzoeker Paul Chodas. “Meerdere keren per jaar naderen een aantal van hen onze planeet net zo dicht als 2020 SW.”

Ontdekking
2020 SW werd op 18 september opgemerkt door NASA’s Catalina Sky Survey, gelegen in de Amerikaanse staat Arizona. Dit is een project die naar kometen en planetoïden zoekt en het vooral gemunt heeft op aardscheerders. Kortom, Catalina Sky Survey tuurt specifiek naar de nachtelijke hemel om objecten te ontdekken die mogelijk een gevaar vormen voor de aarde. Dankzij vervolgwaarnemingen wisten onderzoekers de baan van de kleine planetoïde nauwkeurig in kaart te brengen, waardoor gelukkig elk risico op een inslag werd uitgesloten.

Wat staat er te gebeuren?
Wetenschappers hebben vastgesteld dat de kleine planetoïde vanmiddag, rond tien over één, de aarde het dichtste zal naderen boven de zuidoostelijke Stille Oceaan. 2020 SW zal dicht in de buurt van de ring van geostationaire satellieten komen die zich op een hoogte van 36.000 kilometer boven het aardoppervlak bevindt. Vervolgens zal de planetoïde rakelings langs de aarde scheren (zie ook de animatie hieronder).

De baan van ruimtesteen 2020 SW langs de aarde. Afbeelding: NASA/JPL-Caltech

Het betekent dat de steen gelukkig niet op ramkoers met de aarde ligt. Al zou dat op zich in het geval van 2020 SW niet tot hele desastreuse taferelen hebben geleid. De planetoïde zou vermoedelijk hoog in de atmosfeer uiteengevallen zijn, wat zou leiden tot een heldere meteoor die we vanaf de aarde hadden kunnen zien als een flinke, heldere vuurbol. Ook dit is overigens niet zeldzaam. “In feite raakt een planetoïde van deze omvang onze atmosfeer ongeveer eens in de twee jaar,” vertelt Chodas. Vaak gebeurt dit echter onopgemerkt, of wordt zo’n inkomende ruimterots pas een paar uur voordat hij de atmosfeer raakt, gedetecteerd.

Reis
Na de korte scheervlucht langs de aarde zal de planetoïde zijn reis rond de zon voortzetten. De verwachting is dat we 2020 SW pas weer in 2041 zullen terugzien, al zal hij dan op een veel grotere afstand van de aarde langs scheren.

Potentieel gevaarlijke planetoïden
Omdat 2020 SW onze aarde vanmiddag toch redelijk dicht nadert, staat de planetoïde te boek als een aardscheerder. Wetenschappers doen er alles aan om ruimtestenen die 140 meter of groter zijn en die de aarde op een afstand kleiner dan 8 miljoen kilometer passeren, in beeld te krijgen. Dit soort ruimtestenen worden ook wel aangemerkt als ‘potentieel gevaarlijk’. In 2005 kreeg NASA de belangrijke taak toebedeeld om 90 procent van deze zogenoemde ‘Potentially Hazardous Asteroids’ op te sporen. En dat is belangrijk, omdat deze op regionale schaal mogelijk significante schade aan kunnen richten als deze op aarde inslaan. Ondertussen beschikken wetenschappers over een enorme waslijst met daarop gevaarlijke planetoïden. Redelijk bekende planetoïden op deze lijst zijn Ryugu (die ruimtesonde Hayabusa2 op visite had) en Bennu (waar momenteel ruimtesonde OSIRIS-REx omheen cirkelt).

Technieken
De grootste exemplaren zijn natuurlijk het makkelijkst te vinden; naar schatting hebben astronomen ondertussen zo’n 90% van alle aardscheerders groter dan een kilometer opgespoord. Dat komt omdat ze veel helderder zijn dan kleine ruimterotsen en dus op een grotere afstand van de aarde opgemerkt kunnen worden. De grote uitdaging is nu echter om ook zoveel mogelijk kleinere (tot een omvang van zo’n 140 meter) planetoïden in kaart te brengen. Wetenschappers gaan ervan uit dat er meer dan 100 miljoen kleine planetoïden vergelijkbaar met 2020 SW bestaan. Deze zijn vrij lastig aan het licht te brengen, tenzij ze heel dicht in de buurt van de aarde komen. Al zullen nieuwe technologieën en technieken die jacht in de toekomst een beetje makkelijker maken. “De detectietechnieken worden voortdurend verbeterd,” zegt Chodas. “Het betekent dat we op dit moment planetoïden zoals 2020 SW een paar dagen voordat ze langs de aarde scheren, kunnen detecteren.”

Volgens onderzoekers is het heel belangrijk om dit soort aardscheerders in kaart te brengen. Want inslagen kunnen nogal wat gevolgen hebben. Herinner je je bijvoorbeeld de Tsjeljabinsk-meteoriet nog? Het is dit jaar alweer zeven jaar geleden dat het Russische Tsjeljabinsk werd opgeschrikt door een heldere vuurbol aan de hemel. Het bleek te gaan om een ongeveer 18 meter grote planetoïde die zich met een snelheid van zo’n 18,6 kilometer per seconde naar het aardoppervlak haastte. De reis door de atmosfeer ging de ruimtesteen (gelukkig) niet in de koude kleren zitten en deze explodeerde op een hoogte van zo’n 23,3 kilometer. Bij die explosie kwam zo’n 30 keer meer energie vrij dan tijdens de kernaanval op Hiroshima. In Tsjeljabinsk en omgeving sprongen vele ramen en zo’n 1200 mensen raakten – voornamelijk door rondvliegend glas – gewond. Er vielen geen doden, maar het herinnert ons er weer aan dat stenen afkomstig uit de ruimte een serieuze bedreiging kunnen vormen voor de aarde.

Bronmateriaal

"School Bus-Size Asteroid to Safely Zoom Past Earth" - NASA

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA/JPL-Caltech

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd