En als we niet uitkijken, zijn we tegen die tijd de helft van alle soorten verloren.
Niet alle planten- en diersoorten zijn opgewassen tegen klimaatverandering. Veel soorten kunnen namelijk niet goed in een warmer klimaat vertoeven, waardoor ze momenteel een onzekere toekomst tegemoet gaan. Op dit moment worden er al 28.338 diersoorten met uitsterven bedreigd; een ongekend hoog aantal. Maar het toekomstbeeld is nog somberder. Want over vijftig jaar zou weleens een derde van alle soorten die op aarde leven geveld kunnen zijn door klimaatverandering.
Analyse
De onderzoekers besloten wetenschappelijke studies door te spitten om te achterhalen welke soorten er lokaal al zijn uitgestorven. Hierbij richtten ze zich met name op het recente verleden. Want op die manier hoopten de onderzoekers een nauwkeurige schatting te maken over hoeveel soorten er in de toekomst door klimaatverandering ten onder kunnen gaan. Vervolgens analyseerde het team gegevens van 538 soorten en 581 plekken op aarde. En de bevindingen zijn best verontrustend. De onderzoekers ontdekten namelijk dat 44 procent van de 538 soorten al op één of meer locaties is uitgestorven.
Schatting
Deze informatie hielp vervolgens bij het maken van een schatting over de toekomst. “Door veranderingen van 19 klimaatvariabelen op elke locatie te analyseren, konden we bepalen welke variabelen precies zorgen voor lokale uitstervingen en hoeveel verandering een soort aankan voordat hij uitgestorven raakt,” vertelt onderzoeker Cristian Román-Palacios. “Daarnaast hebben we geschat hoe snel populaties zich kunnen verplaatsen om zo te ontsnappen aan stijgende temperaturen. Wanneer we al deze stukjes informatie voor elke soort samenvoegen, kunnen we voor zeker honderden planten- en diersoorten gedetailleerde schattingen maken.”
Temperaturen
De belangrijkste variabele die het beste verklaart of een soort dreigt uit te sterven, is de maximale jaarlijkse temperatuur. Verrassend genoeg ontdekten de onderzoekers dat de gemiddelde jaarlijkse temperatuur slechts een klein beetje schommelt op de plekken waar lokale uitstervingen voorkwamen. En dat terwijl de gemiddelde temperatuur op grote schaal gebruikt wordt als indicatie voor de algehele klimaatverandering. “Dit betekent dat resultaten misleidend kunnen zijn als we kijken naar de veranderingen in de gemiddelde jaartemperatuur om het uitsterven door klimaatverandering te voorspellen,” legt onderzoeker John Wiens uit.
Migratie
Sommige soorten zijn in staat om naar koelere gebieden te trekken om zo te ontsnappen aan een warmer klimaat. Toch is dit niet heel hoopgevend. De onderzoekers hebben namelijk vastgesteld dat de meeste soorten zich niet snel genoeg kunnen verplaatsen. Wel blijkt dat veel soorten kleine stijgingen van de maximale temperatuur kunnen verdragen, maar slechts tot op zekere hoogte. Ongeveer vijftig procent van een soort sterft lokaal uit als de maximale temperatuur met meer dan 0,5 graden Celsius stijgt. 95 procent legt zelfs het loodje als het zo’n 2,9 graden Celsius warmer wordt.
De bevindingen uit de studie benadrukken hoe funest temperatuurstijgingen voor planten- en diersoorten kunnen zijn. Het betekent dat als we op de huidige voet doorgaan, we tegen 2070 heel wat soorten zullen moeten missen. “Als we de doelstellingen uit het Parijse Klimaatakkoord kunnen naleven, zullen we over vijftig jaar minder dan twee van elke tien planten- en diersoorten op aarde verliezen,” concludeert Wiens. “Maar als we grotere temperatuurstijgingen veroorzaken, kan meer dan een derde of zelfs de helft van alle soorten verdwenen zijn.” Bovendien verwachten de onderzoekers dat de soorten in de tropen het hardst getroffen zullen worden. “Dat is een groot probleem,” zegt Román-Palacios, “omdat de meeste planten- en diersoorten in deze streken voorkomen.”
