En dat zal heel abrupt gebeuren.
Onderzoekers proberen er al enige tijd achter te komen wat de impact is van een warmere wereld op het voortbestaan van plant- en diersoorten. Want dat de temperatuur in de toekomst oploopt, lijkt buiten kijf te staan. De gevolgen daarvan zijn mogelijk groter dan je zou denken. Een nieuwe studie voorspelt nu waar en wanneer ecosystemen in de komende decennia flinke klappen kunnen gaan krijgen. Bovendien stellen de onderzoekers dat klimaatverandering er nog binnen het huidige decennium voor kan zorgen dat sommige ecosystemen zullen instorten.
Studie
De onderzoekers bestudeerden jaarlijkse klimaatmodellen van 1850 tot 2005. Vervolgens achterhaalden ze de hoogste gemiddelde temperatuur waaraan 30.652 plant- en diersoorten – waaronder vogels, zoogdieren, reptielen, amfibieën, vissen en andere zeedieren en planten – in deze periode waren blootgesteld. Met behulp van klimaatprojecties tot het jaar 2100 voorspelden de onderzoekers welke soorten voor ten minste vijf opeenvolgende jaren temperaturen zouden ervaren die boven het voorheen warmste gemiddelde uit zouden komen. Dit verschafte de onderzoekers informatie over de omstandigheden waaronder elk organisme kan overleven.
Abrupt
De onderzoekers kwamen erachter dat meerdere soorten tegelijkertijd blootgesteld zullen worden aan ongekend hoge temperaturen. “We ontdekten dat de meeste soorten het wel een tijdje vol zullen houden, maar daarna te maken zullen krijgen met omstandigheden die ze nog nooit eerder hebben meegemaakt,” legt onderzoeksleider Alex Pigot uit. Veel plant- en diersoorten zullen niet opgewassen zijn tegen deze snelle temperatuurstijging. Het betekent dat veel soorten niet goed in een warmere wereld kunnen gedijen. En daardoor zal de biodiversiteit abrupt worden verstoord, met alle gevolgen van dien.
Naarmate de planeet warmer wordt, zullen dus veel soorten voorbij hun zogenoemde kritieke thermische limiet (CTL) worden geduwd. Dit geeft aan wanneer het te warm voor een dier wordt zodat hij niet meer goed kan functioneren of zelfs sterft. Bekend is bijvoorbeeld dat de bekende Joshua Trees (Yucca brevifolia), een boomsoort die al minstens 2,5 miljoen jaar oud is, zich niet staande weet te houden in de huidige opwarming. En ook de populaire clownvis blijkt niet het genetische vermogen te hebben om zich aan te passen aan zijn rap veranderende leefgebied. Daarnaast is gebleken dat hogere temperaturen ook weerslag hebben op de voortplanting van dieren. Hittegolven blijken bijvoorbeeld een niet al te beste impact op het sperma van mannelijke insecten te hebben. Meerdere hittegolven op een rij – die door de opwarming van de aarde naar verwachting steeds frequenter zullen optreden – kan mannetjes zelfs onvruchtbaar maken. Een aantal diersoorten zullen het hoogste risico lopen om onvruchtbaar te worden door klimaatverandering, waaronder koudbloedige dieren en dieren die in ondiep water leven.
Ineenstorten
Al met al wijzen de resultaten uit de studie erop dat ecosystemen misschien wel veel eerder zullen instorten dan gedacht. Zo blijkt dat als de uitstoot van broeikasgassen op huidige voet blijft toenemen, tropische oceanen al in 2030 te maken zullen krijgen met een potentieel catastrofale temperatuurstijging. Tegen 2050 zouden tropische bossen en hoger gelegen gebieden ook met dergelijke omstandigheden kunnen worden geconfronteerd. “Zodra de temperaturen in een bepaald gebied stijgen tot ongekende niveaus, verwachten we dat sommige dieren mogelijk (plaatselijk) zullen uitsterven,” zegt onderzoeker Christopher Trisos.
De onderzoekers benadrukken dat we het tij nog kunnen keren. Zo blijkt dat als we de opwarming van de aarde onder de twee graden Celsius houden, we de abrupte ineenstorting van ecosystemen kunnen voorkomen. Maar dan is haast geboden. “Onze bevindingen laten de dringende behoefte zien om klimaatverandering te beperken door de uitstoot drastisch te verminderen,” zegt Pigot. “Alleen dan kunnen we duizenden soorten voor uitsterven behoeden. Als we de opwarming onder de twee graden Celsius kunnen houden, wordt de curve aanzienlijk ‘vlakker’, waardoor soorten en ecosystemen meer kans krijgen om zich aan te passen aan het veranderende klimaat. Dit kan zijn door nieuwe leefomgevingen te vinden, maar bijvoorbeeld ook door hun eigen gedrag te veranderen, of met behulp van door de mens geleide inspanningen.” Het betekent dat we alles op alles moeten zetten om de doelstellingen uit het Parijse Klimaatakkoord te behalen. Want alleen dan kunnen we ervoor zorgen dat minder plant- en diersoorten door klimaatverandering zullen worden genekt.
