Klimaatverandering maakt bergen beklimmen een stuk gevaarlijker

Hogere temperaturen leiden tot instabieler gesteente dat vaker naar beneden komt zetten. En daarmee wordt de klimsport nóg wat gevaarlijker.

Bergen beklimmen is geen sport voor watjes. En de sport wordt er ook zeker niet gemakkelijker op. Sterker nog: door hogere temperaturen wordt bergen beklimmen alleen maar gevaarlijker. Dat stelt onderzoeker Arnaud Temme van Wageningen University in een nieuw onderzoek. “Het idee (voor dit onderzoek, red.) ontstond tijdens mijn eigen klimtochten, waar mijn medeklimmers en ik steeds vaker het gevoel kregen dat het gevaarlijker werd en dat oude klimgidsen het gevaar flink onderschatten,” zo vertelt Temme aan Scientias.nl.

Permafrost ontdooit
Gletsjers in de bergen trekken zich terug en permafrost ontdooit. Gesteente dat jaren onder ijs schuilging, komt weer bloot te liggen en water in scheuren en spleten van dat gesteente gaat afwisselend bevriezen en ontdooien. Telkens als het water bevriest, zet het uit, waardoor de scheuren in gesteenten groter worden en gesteente uiteindelijk afbreekt. De hogere temperaturen leiden zo vaker tot vallend gesteente.

Gevaar

Niet elk berggebied wordt door klimaatverandering in dezelfde mate gevaarlijker, zo benadrukt Temme. Naast hogere temperaturen zijn er nog veel meer andere factoren die van invloed zijn op de kans dat gesteente naar beneden komt zetten. De oriëntatie van de helling bijvoorbeeld: de oost- en westkant hebben met grotere temperatuurschommelingen te maken en zijn daarom risicovoller. Ook is het gevaar groter op hellingen die bestaan uit grafiet en amfiboliet.

Klimgidsen
Tot die conclusie komt Temme nadat hij klimgidsen bestudeerde. Dit zijn boekjes – geschreven door ervaren klimmers – die de routes, maar ook de risico’s in een bepaald berggebied beschrijven. De klimgidsen die Temme bestudeerde, gingen allemaal over de Berner Alpen. De oudste klimgids die Temme onderzocht, was 146 jaar oud. Omdat de onderzochte klimgidsen zo’n lange periode beslaan is volgens Temme een verband te leggen met klimaatverandering. “Ik heb gekozen voor klimgidsen omdat ze gebiedsdekkende informatie bieden,” licht Temme toe. “Onze huidige methodes om steenslag te onderzoeken zijn veel kleinschaliger, en ik was erg geïnteresseerd om eens te kijken of we niet wat grotere gebieden konden onderzoeken.” Hij erkent dat de gidsen mensenwerk zijn en de beschreven gevaren gebaseerd zijn op inschattingen van ervaren bergbeklimmers. “In die zin zijn ze subjectief. Ik heb dat effect geminimaliseerd door alleen maar Zwitserse gidsen te gebruiken (die zijn traditioneel en sterk gestandaardiseerd), en door niet alle details van de gidstekst te gebruiken, maar deze in te delen in grove categorieën. Daardoor vermindert de onzekerheid in mijn onderzoek.”

Niet te beklimmen bergen
In de afgelopen 146 jaar is bergbeklimmen dus iets gevaarlijker geworden. En het is niet ondenkbaar dat die trend – net zoals de opwarming van de aarde – doorzet. Het zou kunnen betekenen dat sommige bergen in de (nabije) toekomst niet meer (veilig) te beklimmen zijn. “In de laatste jaren zijn er al meerdere routes ontraden aan klimmers. Ik vermoed sterk dat dat nog meer zo wordt, en dat kan zelfs betekenen dat sommige bergen via geen enkele route meer veilig te beklimmen zijn. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de Jungfrau in de Berner Alpen – een berg die iconisch is en nu zeer populair is bij klimmers.”

Voor nu is het onderzoek in ieder geval een waarschuwing aan het adres van de mensen die nog altijd graag hun klimschoenen aantrekken. “Bergbeklimmers moeten meteen hun klimgids vervangen zodra er een recenter exemplaar is en meer nog dan vroeger ter plekke advies aan professionals, zoals berggidsen of huttenwaarden vragen,” vindt Temme.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd