Klimaatverandering kan Sahel omtoveren tot een nat gebied

Het is nu één van de droogste gebieden op aarde, maar als onze planeet 1,5 tot 2 graden warmer wordt, gaat dat wellicht veranderen.

Talloze computersimulaties hebben in het verleden al aangetoond dat de Sahel, naarmate de aarde opwarmt, op meer regenval kan rekenen. Wetenschappers hebben zich nu nog eens gebogen over de simulaties die de grootste toename in regenval voorspellen (40 tot 300% meer regen). Ze gingen na wat er precies in die simulaties gebeurde en ontdekten dat er, zodra de aarde 1,5 tot 2 graden Celsius opwarmt, sprake is van een feedback-mechanisme dat resulteert in aanzienlijk meer regenval in de Sahel.

De Sahel. Afbeelding: via Wikimedia Commons.
Het mechanisme
Als de temperaturen op aarde stijgen, warmen ook de oceanen die Afrika omringen, op. Hierdoor verdampt meer water. De vochtige lucht die zo ontstaat, drijft richting het land, waar het water in de vorm van regen naar beneden komt zetten. Maar wanneer de waterdamp verandert in regen, komt er ook hitte vrij. En daardoor neemt het temperatuurverschil tussen de doorgaans koelere oceaan en de warmere landmassa nog verder toe. En zo ontstaat een sneeuwbaleffect. Want doordat het boven het land relatief warm is, wordt er nog meer vochtige lucht richting het land getrokken, wat weer zorgt voor nog meer regen (waarbij nog meer hitte vrijkomt en het temperatuurverschil tussen de lucht boven land en water nog verder toeneemt, waardoor nog meer vochtige lucht naar het land wordt getrokken en nog meer regen valt, enzovoort, enzovoort).

Opwarming
“Temperaturen moeten boven een bepaald punt uitkomen om dit proces op gang te brengen,” legt onderzoeker Jacob Schewe uit. En alle klimaatmodellen wijzen erop dat die grens ligt bij een opwarming van 1,5 tot 2 graden Celsius. “Het lijkt een robuuste bevinding.”

Zo op het eerste gezicht lijkt meer regenval in de Sahel positief te zijn. De Sahel is nu één van de droogste gebieden op aarde, waar maar weinig groeit. Maar in de toekomst kan dit gebied wel eens net zoveel regen ontvangen als het rijkelijk met vegetatie bedekte hart van Nigeria of het noorden van Kameroen. “In de droge Sahel lijkt er een kans te zijn dat verdere opwarming ervoor zorgt dat er inderdaad meer water beschikbaar is voor landbouw en vee,” stelt onderzoeker Anders Leverman. Hij benadrukt echter dat de verandering die dit gebied in de toekomst dreigt te ondergaan, enorm is en dat die verandering ook heel snel op zal gaan treden. “Zodra de temperatuur de grens (van 1,5 tot 2 graden Celsius boven de pre-industriële temperatuur, red.) nadert, zal de regenval binnen slechts enkele jaren veranderen.” Het vereist nogal wat aanpassingen van de mensen die in deze toch al zo onrustige regio wonen. “Van Mauritanië en Mali in het westen tot Soedan en Eritrea in het oosten: meer dan 100 miljoen mensen zullen hierdoor (de toename in regenval, red.) geraakt worden en zij hebben reeds te maken met een veelvoud aan instabiele factoren, waaronder oorlog. Met name in de transitieperiode tussen de droge klimaatomstandigheden van vandaag en de verwachte veel nattere omstandigheden aan het einde van onze eeuw, kan de Sahel te maken krijgen met jaren waarin het afwisselend zeer droog en zeer nat is. De landbouw en infrastructuur zullen die uitdagingen het hoofd moeten bieden (…) De omvang van deze verandering vereist dan ook urgent onze aandacht.”

Bronmateriaal

"From dry to wet: Rainfall might abruptly increase in Africa’s Sahel" - Potsdam Institute for Climate Impact Research

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd