Klimaatverandering verandert het uiterlijk van mannelijke libellen

Gevreesd wordt dat de insecten daardoor moeilijker aan de vrouw komen.

De vleugels van mannelijke libellen zijn van nature hier en daar bedekt met donkere pigmentatie. De vlekken zijn belangrijk; de libellen gebruiken ze om vrouwtjes voor zich te winnen en rivalen op afstand te houden. Maar de donkere vlekken hebben ook een keerzijde, zo vertelt onderzoeker Michael Moore. “Veel donkere pigmentatie op de vleugels kan ervoor zorgen dat de libellen wel twee graden Celsius warmer worden. Hoewel de pigmentatie de libellen kan helpen om een partner te vinden, kan de extra warmte er ook voor zorgen dat ze in gebieden die reeds heel warm zijn, oververhit raken.”

Onderzoek
Het maakte Moore en collega’s nieuwsgierig. Zou deze keerzijde van de donkere vlekken ertoe leiden dat libellen in warme gebieden zo evolueren dat ze minder pigmentatie ontwikkelen? Ze besloten het uit te zoeken.

De onderzoekers bogen zich over 319 verschillende soorten libellen. Om vast te stellen waar de libellen voorkwamen en hoe ze er precies uitzagen, werd gebruik gemaakt van veldgidsen en observaties die burgerwetenschappers via iNaturalist hadden gedeeld. Van bijna 3000 libellen – behorende tot 10 soorten – werd aan de hand van foto’s die via iNaturalist waren gedeeld ook exact vastgesteld hoeveel pigmentatie er op de vleugels van individuele libellen te vinden was. Ook werden populaties in warmere en koudere delen van het leefgebied van deze tien soorten met elkaar vergeleken.

Resultaten
De resultaten van de studie zijn verrassend eenduidig. Het maakte niet uit of onderzoekers nu soorten met warmere leefgebieden vergeleken met soorten in koudere leefgebieden of tot dezelfde soort behorende populaties in warmere en koudere gebieden naast elkaar legden. Elke keer kwamen ze tot dezelfde conclusie: mannelijke libellen maken in reactie op warmere temperaturen vrijwel altijd minder pigment aan.

Klimaatverandering
En ook toen onderzoekers mannelijke libellen die in koude jaren leefden, vergeleken met soortgenoten die in warme jaren leefden, bleken de laatstgenoemden veel minder pigmentatie op de vleugels te bezitten. “Aangezien onze planeet naar verwachting zal blijven opwarmen, suggereren onze resultaten dat mannelijke libellen zich uiteindelijk aan de wereldwijde klimaatverandering zullen moeten aanpassen door minder kleur op de vleugels te ontwikkelen,” stelt Moore.

Vrouwtjes
Opvallend genoeg zijn er geen aanwijzingen dat ook vrouwtjes de pigmentatie op hun vleugels in reactie op hogere temperaturen aanpassen. “We weten niet waarom mannetjes en vrouwtjes zo verschillend zijn, maar het laat wel zien dat we niet moeten aannemen dat de geslachten zich op dezelfde manieren aan klimaatverandering aanpassen.”

Waar eerdere studies al aantoonden dat klimaatverandering kan tornen aan eigenschappen die soorten helpen om te overleven, toont deze studie aan dat ook eigenschappen die van belang zijn voor de voortplanting onder druk kunnen komen te staan. “Onze studie laat zien dat de pigmentatie op de vleugels van mannelijke libellen in reactie op het klimaat zo consistent evolueert dat het één van de meest voorspelbare evolutionaire reacties is die we ooit voor een aan de voortplanting gerelateerde eigenschap hebben gezien,” aldus Moore.

Onduidelijk is nog welke impact de veranderingen op de libellen zullen hebben. Maar Moore en collega’s vrezen dat de veranderingen die de mannelijke libel in een warmer klimaat ondergaat, weleens verstrekkende gevolgen kunnen hebben. Ze wijzen er bijvoorbeeld op dat individuele libellen verschillende hoeveelheden pigment op hun vleugels hebben en aan de hand daarvan door mannelijke en vrouwelijke soortgenoten geïdentificeerd kunnen worden. Als de pigmentatie op de vleugels van mannelijke libellen in respons op snelle veranderingen in het klimaat ook heel rap verandert en de pigmentatie op de vleugels van de vrouwtjes in respons op iets anders veranderingen ondergaat, bestaat de kans dat vrouwtjes de mannetjes van hun eigen soort niet meer herkennen en met mannetjes van andere soorten gaan paren. “Snelle veranderingen in aan de voortplanting gerelateerde eigenschappen kunnen het lastig maken om de juiste partner te vinden,” stelt Moore. Of dat doemscenario werkelijkheid wordt, is echter niet met zekerheid te zeggen, zo benadrukt hij meteen. “Hoewel ons onderzoek suggereert dat het waarschijnlijk is dat dergelijke veranderingen in pigmentatie in een warmere wereld optreden, weten we nog niet veel over de consequenties daarvan.”

Bronmateriaal

"Male dragonflies lose their ‘bling’ in hotter climates" - Washington University
Afbeelding bovenaan dit artikel: Jessica Piispanen / USFWS (via Wikimedia Commons)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd