‘Kokend water veroorzaakt gestreepte heuvels op Mars’

Experimenten op een nagebootst Mars suggereren dat water op de rode planeet kookt en daarbij donkere strepen op de hellingen van heuvels achterlaat.

Op het oppervlak van Mars is met name in de zomer iets bijzonders te zien. Op sommige heuvels op de rode planeet ontstaan dan donkere strepen. Aangenomen wordt dat de strepen ontstaan door toedoen van stromend (zilt) water. Onduidelijk is echter hoe de tijdelijke stroom van kleine hoeveelheden water deze veranderingen aan het oppervlak teweegbrengt.

De atmosfeer van Mars is dun en de luchtdruk is laag. Onder die omstandigheden is vloeibaar water op het oppervlak instabiel: of het bevriest of het gaat koken. Vloeibaar water bestaat dus maar tijdelijk.

Experimenten op aarde
Een nieuw onderzoek komt met een verklaring. De strepen ontstaan door kokend water. De onderzoekers trekken die conclusie op basis van experimenten op aarde. Die experimenten voerden ze uit in een ruimte waarin de omstandigheden op Mars worden nagebootst. Ze keken hoe water de interactie met sediment in die kamer aangaat. Ze plaatsten een ijsblok op een heuveltje en keken hoe het smeltwater dor het zand naar beneden sijpelde. Eerst bekeken ze de situatie onder een luchtdruk die vergelijkbaar is met de luchtdruk op aarde. Er veranderde onder die omstandigheden weinig aan het heuveltje.

Martiaanse luchtdruk
Anders was het onder een luchtdruk die vergelijkbaar is met de luchtdruk op Mars (zie kader). Onder een lage Marsachtige luchtdruk ging het smeltwater terwijl het zich van de heuvel af haastte, koken. De waterdamp die daarbij ontstond, joeg zandkorreltjes de lucht in. Die zandkorreltjes vormden richels op de heuvel die – wanneer ze te hoog werden – instortten. Zo ontstonden kleine kanaaltjes die sterk lijken op de strepen die we op beelden van het oppervlak van Mars zien.


In dit filmpje zie je hoe smeltend waterijs dat gaat koken zand in beweging kan brengen. Filmpje: M. Massé.

Het suggereert, zo schrijven de onderzoekers in het blad Nature Geoscience, dat de gestreepte heuvels op Mars ontstaan door toedoen van water dat onder invloed van de dunne atmosfeer een kookpunt bereikt.

Bronmateriaal

"Transport processes induced by metastable boiling water under Martian surface conditions" - Nature Geoscience
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / JPL / University of Arizona.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd