De komeet die in november van dit jaar langs de aarde suist, lijkt een verrassing voor ons in petto te hebben. De komeet lijkt ons krap twee maanden later ook nog eens te trakteren op een wel heel bijzondere meteorenregen.
Dat blijkt uit computermodellen die de baan van stof die komeet ISON achterlaat, in kaart brengen. De modellen wijzen erop dat de aarde zich op 12 januari 2014 door die baan van stof beweegt. Daarbij zullen de stofdeeltjes met onze planeet – of beter gezegd onze atmosfeer – in aanraking komen.
Meteorenregen
Wanneer de aarde normaal gesproken door een baan van stof beweegt, resulteert dat in een meteorenregen. We zien dat bijvoorbeeld elk jaar in augustus gebeuren wanneer onze aarde door het spoor van stofdeeltjes dat de komeet 109P/Swift-Tuttle heeft achtergelaten, beweegt. Het resulteert in de Perseïden: streepjes licht (in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd) die langs de hemel schieten. We zijn er dan getuige van hoe stofdeeltjes in de atmosfeer verbranden.
Gestopt
Computermodellen wijzen er nu dus op dat we in januari 2014 met dank aan komeet ISON ook een meteorenregen mogen verwachten. Toch zal deze er heel anders uitzien dan de Perseïden, zo voorspelt onderzoeker Paul Wiegert. Het stofspoor dat ISON achterlaat, bestaat namelijk uit heel fijn stof dat met een snelheid van zo’n 56 kilometer per seconde in de atmosfeer belandt. Omdat de stofdeeltjes zo klein zijn, zal het bovenste deel van de atmosfeer deze heel snel tot stoppen dwingen. “In plaats van in een lichtflits te verbranden, zullen de stofdeeltjes langzaam naar beneden, richting de aarde, drijven,” vertelt Wiegert.
Lichtende nachtwolken
Van die meteorenregen gaan wij waarschijnlijk niets zien. Want deze meteorenregen verloopt heel traag en het kan wel maanden of jaren duren voor de stofdeeltjes zich uit de bovenste laag van de atmosfeer losmaken. Maar dat wil niet zeggen dat er dan helemaal niets te zien is. Het is mogelijk dat het stof, zo lang het zich daarboven in de atmosfeer bevindt, lichtende nachtwolken veroorzaakt (zie de foto hieronder). Dat zijn wolken die blauwachtig licht afgeven. Recent onderzoek wijst erop dat deze wolken ontstaan door toedoen van ruimtestof (zoals dat afkomstig van ISON). Het stof doet dienst als een verzamelpunt voor watermoleculen. Die vormen rondom het stof ijskristallen en zo ontstaat zo’n ‘ijzige’ lichtende nachtwolk die, zelfs nog een tijdje na zonsondergang, zonlicht weerkaatst. Het is niet ondenkbaar dat komeet ISON met zijn vrijwel onzichtbare meteorenregen de basis legt voor het ontstaan van deze bijzondere wolken.
Maar dat is niet de enige reden waarom de verwachte meteorenregen zo ‘ongewoon’ is. De modellen van Wiegert voorspellen namelijk nog iets bijzonders. “De meteorenregen gaat onze planeet vanuit twee richtingen tegelijkertijd raken.” Als de aarde zich door het stofspoor van de komeet beweegt, krijgt deze namelijk te maken met twee stofwolken. De ene volgt de komeet ISON, richting de zon. De andere beweegt zich in de tegengestelde richting: van de zon vandaan. Het laatstgenoemde stofspoor wordt namelijk door de straling van de zon weggeduwd. Naar verwachting gaan de twee soorten stofsporen twee tegenovergestelde zijden van de aarde tegelijkertijd raken. “Volgens mij is zo’n dubbelslag nog nooit voorgekomen,” stelt Wiegert.
