Op 19 oktober scheerde komeet Siding Spring rakelings langs Mars. En dat liet de rode planeet niet onberoerd, zo blijkt uit nieuw onderzoek. De komeet veroorzaakte waarschijnlijk een indrukwekkende meteorenregen en veranderde tijdelijk de atmosfeer van Mars.
Dat blijkt uit de observaties van NASA’s MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile Evolution), NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter en ESA’s Mars Express. De drie ruimtevaartuigen – die zich allemaal in een baan rond Mars bevinden – volgden komeet Siding Spring op de voet en achterhaalden in het bijzonder welke effecten de komeet op Mars had. Ze deden dat rond 19 oktober. Toen scheerde Siding Spring op een afstand van minder dan 139.500 kilometer langs Mars. Dat lijkt misschien een flinke afstand, maar schijn bedriegt. Het is ongeveer de helft van de afstand tussen de aarde en de maan. Bovendien is de minimale afstand tussen Siding Spring en Mars tien keer kleiner dan de minimale afstand tussen de aarde en ons bekende kometen die ooit langs onze planeet scheerden.
Meteorenstorm
Maar wat gebeurde er nu allemaal toen Siding Spring zo dichtbij Mars in de buurt kwam? De verschillende ruimtevaartuigen komen nu met antwoorden. Daaruit blijkt dat stof afkomstig van de komeet de atmosfeer van Mars raakte. Het verdampte hoog in de atmosfeer en daarbij ontstond waarschijnlijk een indrukwekkende meteorenregen. Tijdens de naweeën van deze meteorenregen nam MAVEN intense ultraviolette uitstoot van magnesium- en ijzerionen hoog in de atmosfeer van Mars waar. Zelfs de meest intense meteorenstormen op aarde hebben nog nooit zo’n sterke reactie veroorzaakt als deze op Mars. De uitstoot domineerde het ultraviolette spectrum van Mars gedurende meerdere uren nadat de komeet langs de rode planeet scheerde.
Samenstelling stof
MAVEN was ook in staat om de samenstelling van het stof dat de komeet in de Martiaanse atmosfeer achterliet, te bestuderen. De sonde detecteerde onder meer natrium-, ijzer- en magnesiumionen. Het is voor het eerst dat we erin geslaagd zijn om de samenstelling van stof afkomstig van een komeet uit de Oortwolk direct vast te stellen.
Elektronen
Uit observaties van de Mars Reconnaissance Orbiter en Mars Express blijkt bovendien dat de elektronendichtheid in de ionosfeer in de uren nadat de komeet voorbij Mars scheerde enorm toenam. Hierdoor kwam de dichtheid van elektronen in de ionosfeer vijf tot tien keer hoger te liggen dan normaal.
De komeet zelf
Ook kunnen we op basis van de waarnemingen van deze ruimtesondes iets meer zeggen over de komeet zelf. Siding Spring blijkt bijvoorbeeld een kleinere kern te hebben dan gedacht (onderzoekers vermoedden in eerste instantie dat deze ongeveer twee kilometer groot was). Bovendien suggereren beelden van de Mars Reconnaissance Orbiter dat de komeet een rotatieperiode van zo’n acht uur heeft. Dat is in lijn met wat gegevens afkomstig van ruimtetelescoop Hubble eerder al suggereerden.
De diverse ruimtevaartuigen rond Mars blijven op hun hoede. Ze zullen blijven zoeken naar eventuele langdurige gevolgen die de scheervlucht van Siding Spring voor Mars had.
