Kometen blijven actief door landverschuivingen en lawines

Zonder het natuurgeweld zouden het al snel saaie hemellichamen worden.

Een komeet is eigenlijk niets anders dan een vieze ijsbal: een mengsel van puin en ijs. Wanneer de komeet opwarmt, zal het ijs nabij het oppervlak sublimeren (verdampen). Gassen haasten zich daarop weg van de komeet en voeren in hun haast kleine stofdeeltjes mee. Zo ontstaat de voor veel kometen zo kenmerkende stofwolk die de komeetkern omringt.

Uit
Maar op een gegeven moment is al het ijs nabij het oppervlak gesublimeerd. En dan? Dieper gelegen ijs weet zich tegen opwarming beschermd door de stoflaag die het bedekt. En de komeet lijkt gedoemd om ‘uit te doven’: de gaswolk verdwijnt. En wat overblijft is een inactieve komeet.

Natuurgeweld
Dat zou je denken. Maar we kennen tal van kometen die herhaaldelijk langs de zon scheren en dus flink wat ijs kwijtraken en tóch actief blijven. Hoe kan dat? Wetenschappers denken er nu uit te zijn: kometen zouden actief blijven dankzij landverschuivingen en lawines. Bij dergelijk natuurgeweld kan oorspronkelijke dieper gelegen ijs bloot komen te liggen, waardoor er weer iets te sublimeren valt.

Dat er landverschuivingen plaatsvinden op een komeet staat vast. Zo zag ruimtesonde Rosetta het bijvoorbeeld gebeuren op komeet 67P. Afbeelding: ESA / Rosetta / NavCam (CC BY-SA IGO 3.0) ESA / Rosetta / MPS for OSIRIS Team MPS / UPD / LAM / IAA / SSO / INTA / UPM / DASP / IDA.

Opnieuw actief
Landverschuivingen en lawines zouden er niet alleen voor zorgen dat kometen langdurig actief blijven; ze kunnen inactieve kometen ook weer tot leven brengen. Als voorbeeld halen de onderzoekers de komeet 2P/Encke aan. Deze komeet – die nogal wat tijd nodig had om zich in de huidige baan te nestelen – zou eigenlijk heel lang geleden al door zijn ijs heen moeten zijn geweest. Maar vandaag de dag is deze actief. Aangenomen wordt dan ook dat de komeet een lange periode van inactiviteit heeft doorgemaakt en daarna op de één of andere manier weer actief is geworden. Landverschuivingen en lawines kunnen daar een rol in hebben gespeeld. Dergelijke natuurrampen kunnen bijvoorbeeld getriggerd worden door veranderingen in de rotatie van de komeet. Talloze studies hebben immers al aangetoond dat gas en stof dat zich van een actieve komeet weghaast, een effect kan hebben op de rotatiesnelheid van de komeet. Op vergelijkbare wijze kan de rotatie van een komeet veranderen als er niet langer ijs sublimeert. En dergelijke veranderingen kunnen dus leiden tot landverschuivingen die weer leiden tot nieuwe sublimatie.

Het onderzoek verklaart heel mooi hoe kometen langdurig actief kunnen blijven of na een lange periode van inactiviteit zelfs weer actief kunnen worden. De onderzoekers benadrukken echter dat ze met hun studie zeker niet willen beweren dat kometen het eeuwige leven hebben. Landverschuivingen en lawines zijn slechts uitstel van executie. Door dergelijke natuurrampen zal het landschap op de komeet langzaam maar zeker vlakker worden, waardoor de frequentie waarmee landverschuivingen en lawines ontstaan, afneemt. Uiteindelijk is een komeet dan ook gedoemd om zijn actieve levensstijl vaarwel te zeggen.

Bronmateriaal

"Landslides, Avalanches May Be Key To Long-Term Comet Activity" - Planetary Science Institute

Afbeelding bovenaan dit artikel: ESA / Rosetta / NAVCAM (CC BY-SA IGO 3.0)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd