Kosmische straling kan het brein flink beschadigen

mars

Dat kosmische straling – straling waaraan astronauten tijdens verre ruimtereizen worden blootgesteld – gevaarlijk is, wisten we al. Zo kan het leiden tot kanker. Maar ook het brein is niet veilig voor de straling, zo blijkt nu uit onderzoek. De straling kan cognitieve problemen opleveren die uiteindelijk weer kunnen leiden tot Alzheimer.

Dat schrijven wetenschappers in het blad PLoS ONE. “Deze studie laat voor het eerst zien dat blootstelling aan een hoeveelheid straling waar astronauten tijdens een missie naar Mars aan zouden worden blootgesteld, kan leiden tot cognitieve problemen en veranderingen in het brein die geassocieerd worden met Alzheimer, kunnen versnellen,” legt onderzoeker M. Kerry O’Banion uit.

HZE-deeltjes
De onderzoekers richtten zich tijdens hun studie op een specifieke vorm van straling: HZE-deeltjes. Dit zijn deeltjes met een grote massa en veel energie. Ze verplaatsen zich met hoge snelheden door de ruimte en door die snelheden en hun grote massa dringen ze gemakkelijk door de wanden van ruimtevaartuigen heen. Eigenlijk is er maar één manier om ons in de ruimte tegen deze deeltjes te beschermen. “Men zou een ruimtevaartuig met een 1,8 meter dik stuk lood of beton moeten omwikkelen.”

Muizen
De onderzoekers baseren hun conclusies op experimenten met muizen. Ze stelden de dieren aan verschillende hoeveelheden straling bloot. Onder meer aan een hoeveelheid straling die vergelijkbaar is met de hoeveelheid waar astronauten tijdens een missie naar Mars mee te maken zouden krijgen. Vervolgens moesten de muizen een aantal opdrachten uitvoeren. Om die taken uit te kunnen voeren, moesten ze zich objecten of bepaalde locaties kunnen herinneren. De muizen die aan de straling waren blootgesteld, slaagden daar aanzienlijk minder goed in. Hoewel deze muizen verder geen symptomen van cognitieve problemen vertoonden, suggereert hun falen tijdens de opdrachten dat ze wel met cognitieve problemen te maken hadden.

Kosmische straling

Kosmische straling is een verzamelnaam voor allerlei deeltjes met een hoge energie die overal in de ruimte voorkomen. Hier op aarde hoeven we ons er niet al te veel zorgen over te maken: het magnetische veld van onze planeet beschermt mensen op aarde en in een baan om de aarde tegen de straling. Zodra astronauten de baan om de aarde verlaten, worden ze echter aan kosmische straling blootgesteld. Tegen een deel van die straling kunnen wij mensen ons op dit moment niet beschermen. Gelukkig komt dit deel van deze straling niet in hele grote hoeveelheden voor. Deze straling vormt daarmee vooral een gevaar voor astronauten die langdurig in de ruimte verblijven.

Bèta-amyloïden
Ook bleken zich in de hersenen van de aan straling blootgestelde muizen meer bèta-amyloïden op te stapelen. De opeenstapeling van deze eiwitten wordt in verband gebracht met Alzheimer. “Deze resultaten wijzen er overduidelijk op dat blootstelling aan straling in de ruimte de potentie heeft om de ontwikkeling van Alzheimer te versnellen,” stelt O’Banion.

Uit eerder onderzoek is al gebleken dat kosmische straling kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen, waaronder kanker. En nu blijkt dus ook het brein niet veilig voor de kosmische straling. Daarmee begint deze straling een serieus probleem te vormen voor de ambities die ruimtevaartorganisaties als NASA, maar ook het Nederlands MarsOne hebben. Deze organisaties willen een bemande missie naar Mars organiseren. In het geval van NASA duurt zo’n missie al snel een jaar of drie. MarsOne wil de astronauten zelfs niet eens terug laten keren: de organisatie biedt ze – om de kosten laag te houden – een enkeltje Mars aan. In beide gevallen worden astronauten gedurende lange tijd aan kosmische straling blootgesteld. Het nieuwe onderzoek geeft deze organisaties weer stof tot denken. “Dit is weer een andere factor waar NASA, een organisatie die zich overduidelijk zorgen maakt over de gezondheid van haar astronauten, rekening mee moet houden wanneer ze missies gaat plannen.”

Bronmateriaal

"Houston, We Have Another Problem" - URMC.Rochester.edu
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door MarsOne.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd