Koudste plek op aarde blijkt nog veel kouder dan gedacht

Op Antarctica zijn temperaturen van -98(!) graden Celsius gemeten.

In 2013 maakten onderzoekers bekend dat ze de laagste temperaturen op aarde hadden gemeten. Op het Antarctisch Plateau werden temperaturen van wel -93 graden Celsius gemeten. Een nieuw Amerikaans onderzoek toont nu aan dat het hier echter nog veel kouder kan worden: in juli en augustus – dus tijdens de poolnacht – zijn temperaturen van -98 graden Celsius gemeten.

Droge lucht
Het nieuwe onderzoek onthult tevens hoe deze extreem lage temperaturen ontstaan. In 2013 stelden onderzoekers al dat de lage temperaturen alleen mogelijk waren als er een zwakke wind stond en de lucht helder was. Maar in het nieuwe onderzoek stellen wetenschappers dat er nog een vereiste is: de lucht moet extreem droog zijn. Wanneer de lucht vochtig is, kan het met sneeuw bedekte oppervlak namelijk moeilijker zijn warmte kwijt. “In dit gebied zien we perioden waarin de lucht ongelofelijk droog is en daardoor kan de warmte van de sneeuw gemakkelijker uitstralen,” vertelt onderzoeker Ted Scambos.

Het Antarctisch Plateau is te vinden op Oost-Antarctica en ligt ongeveer 3000 meter boven zeeniveau. Foto: Ted Scambos.

Kouder kan bijna niet
De onderzoekers baseren hun conclusies op een analyse van satellietmetingen die tussen 2004 en 2016 werden gedaan. Op bijna 100 plekken op het Antarctisch Plateau bleek de oppervlaktetemperatuur te dalen tot -98 graden Celsius. En hoewel de koudste plekken soms honderden kilometers van elkaar verwijderd waren, was de temperatuur op vrijwel al die plekken hetzelfde. Het doet vermoeden dat de minimale temperatuur die op dit ijsplateau haalbaar is, zijn grenzen heeft. De onderzoekers denken dat de temperatuur nog wel verder kan dalen, maar dan moeten de omstandigheden waaronder deze temperaturen ontstaan – zwakke wind, heldere hemel, kurkdroge lucht – enkele weken aanhouden. En dat is volgens Scambos onwaarschijnlijk. In andere woorden: kouder kan het op aarde waarschijnlijk niet worden.

De onderzoekers zijn zeker nog niet klaar met hun onderzoek. Ze hopen ergens in de komende jaren op de koudste plekken op Antarctica instrumenten te plaatsen die gedurende de winter de oppervlakte- en luchttemperatuur meten. En wie weet welke verrassingen dat nog oplevert!

Bronmateriaal

"New study explains Antarctica’s coldest temperatures" - National Snow and Ice Data Center

Afbeelding bovenaan dit artikel:

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd