Het betekent dat als er ooit leven voorkwam op Mars, de kans vrij groot is dat sporen hiervan in de Jezero-krater opgeslagen liggen.
Als het coronavirus geen roet in het eten gooit, zal de Mars 2020-missie in juli van dit jaar van start gaan. De missie bestaat uit een rover die – in tegenstelling tot eerdere Amerikaanse Marsrovers – daadwerkelijk op jacht kan gaan naar sporen van leven. Of nauwkeuriger gezegd: naar sporen van leven dat is geweest. De rover zal voet zetten in de Jezero-krater; een 45 kilometer groot gebied iets ten noorden van de Martiaanse evenaar. Golvende landstrepen zichtbaar vanuit de ruimte onthullen hier rivieren die ooit over het oppervlak van Mars stroomden. Maar hoe lang stroomde dit water eigenlijk rijkelijk over het Martiaanse landschap? Lang genoeg om bewijs van vervlogen leven vast te kunnen leggen, zo valt te lezen in AGU Advances.
Jezero-krater
Jarenlang heeft NASA nagedacht over een geschikte landingsplek voor de Mars 2020-rover die nu de naam Perseverance draagt. Onderzoekers denken dat zo’n 3,5 miljard jaar geleden de Jezero-krater gevuld was met water dat door rivieren naar de krater werd gevoerd. De ‘armen’ van deze delta zijn nog steeds op de kraterbodem te aanschouwen en zijn door NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter vastgelegd. Over rivierdelta’s op aarde is bekend dat ze op effectieve wijze organische moleculen bewaren. En daarom speculeren wetenschappers dat de Jezero-krater op Mars een goede plek zou kunnen zijn om naar tekenen van leven te zoeken. Een nieuwe analyse van eerder gemaakte satellietbeelden ondersteunt nu deze hypothese.
Een geschikte landingsplek voor een Marsmissie is niet zomaar gekozen. Ook bij de komende Mars 2020-missie had het wat voeten in de aarde. Lang waren er vier kandidaten (waaronder Columbia Hills, een gebied dat eerder door Marsrover Spirit is bezocht) in de race. Maar de Mars 2020-rover gaat niet bij Spirit op bezoek. En ook de gebieden Noordoost Syrtis en Midway (gelegen tussen de Jezero-krater en Noordoost Syrtis) vielen af.
De onderzoekers baseren zich op een recente ontdekking over meanderende rivieren op aarde. In het zogenaamde Toiyabe bekken in de Amerikaanse staat Nevada zijn namelijk kronkelende rivieren gevonden die geen planten herbergen. En dat is interessant. Want wetenschappers denken dat Mars ook nooit vegetatie heeft gekend, terwijl hier wel rivieren voorkwamen. Deze rivieren stroomden mogelijk niet voortdurend; waarschijnlijk bestonden er ook hele droge periodes. En door deze zaken beter in kaart te brengen, krijgen we meer inzicht in hoe lang het precies duurde voordat de delta in de Jezero-krater was gevormd.
Analyse
De analyse onthult nu dat meanderende rivieren zonder planten ongeveer tien keer sneller zijwaarts bewegen dan rivieren met planten op hun oevers. Gebaseerd op de kracht van de zwaartekracht op Mars en de aanname dat Mars geen planten kende, schatten wetenschappers in dat de delta in de Jezero-krater zo’n twintig tot veertig jaar nodig had om zich te vormen. Maar, waarschijnlijk gebeurde dit met horten en stoten, waardoor het in totaal zo’n 400.000 jaar in beslag nam. “Dit is handig om te weten, omdat één van de grote mysteries op Mars de tijd is,” legt onderzoeksleider Mathieu Lapôtre uit. “Door een manier te vinden om de duur van het proces te berekenen, kunnen we meer over de dimensie van tijd te weten komen.”
Opgeslagen
Naar aanleiding van deze ontdekking concluderen de onderzoekers dat de formatie van de Jezero-krater genoeg tijd in beslag nam waardoor eventuele levensvormen konden worden bewaard in sedimenten. “We hebben aangetoond dat sedimenten snel werden afgezet,” zegt Lapôtre. “Als er organische moleculen bestonden, dan zouden deze snel zijn begraven waardoor ze goed bewaard en beschermd zijn gebleven,” concludeert Lapôtre.
Leven
De volgende missie van NASA belooft een spannende zoektocht naar leven op de rode planeet te worden. Maar tegelijkertijd kunnen we ook meer over het leven op onze aarde leren. Vondsten van Perseverance in de Jezero-krater kunnen ons namelijk ook helpen begrijpen hoe het leven op aarde is geëvolueerd. Als er ooit leven op Mars voorkwam, evolueerde het waarschijnlijk niet verder dan het eencellige stadium. Dat komt omdat de Jezero-krater meer dan 3,5 miljard jaar geleden is ontstaan, lang voordat organismen op aarde meercellig werden. Bovendien is mogelijk leven op Mars plotsklaps tot stilstand gebracht door een onbekende gebeurtenis. En dit betekent dat de krater op Mars kan dienen als een soort tijdcapsule die mogelijk sporen van leven heeft bewaard zoals het ook ooit op aarde bestond. Met andere woorden, we kunnen dus een andere planeet gebruiken om te gaan begrijpen hoe het leven er mogelijk op aarde in het prille begin uitzag. “Hierdoor kunnen we ook veel leren over wat leven is,” zegt Lapôtre.
Hoe opwindend het ook is, de eerste resultaten zullen nog wel even op zich laten wachten. De lancering van de Mars 2020-missie staat vooralsnog voor deze zomer gepland. In februari 2021 wordt de rover op Mars verwacht. De rover zal ongeveer twee jaar nodig hebben om zowel de bodem van de Jezero-krater af te speuren, als de delta te verkennen. De Mars 2020-rover is hiervoor uitgerust met een reeks nieuwe wetenschappelijke instrumenten die het mogelijk moeten maken om buitenaards leven te vinden. Mars 2020 zal dus daadwerkelijk zoeken naar sporen van microbieel leven uit het verleden, maar zal ook monsters nemen die mee terug naar de aarde zullen worden gebracht voor verder onderzoek.
