De planetoïde die 66 miljoen jaar geleden op aarde insloeg en het einde van de dinosaurussen inluidde, veroorzaakte mogelijk ook de grootste lavastromen die onze planeet ooit heeft gezien.
Tot die conclusie komen onderzoekers van de University of California, Berkeley. Het onderzoek kan het Deccan Traps-mysterie wel eens oplossen.
Deccan Traps-mysterie
Kort voordat de planetoïde die onder meer de dinosaurussen fataal werd, insloeg, startte in India een andere catastrofe: een enorme lava-eruptie die aangeduid wordt als Deccan Traps. Zo’n 100.000 jaar na de planetoïde-inslag zijn de erupties op een hoogtepunt en creëren ze de grootste lavastromen die de aarde ooit heeft gezien. En die erupties zijn een beetje een mysterie. Want het is wel heel toevallig dat de grootste inslag die onze planeet de afgelopen miljard jaar doormaakte, samenviel met de grootste lavastromen die de aarde ooit heeft gezien. Het bracht sommige onderzoekers zelfs aan het twijfelen: was de planetoïde wel de enige oorzaak van de massa-extinctie die aan het eind van het Krijt plaatsvond?
Geen toeval
Amerikaanse onderzoekers komen nu met een mogelijke verklaring voor het mysterie. Ze stellen dat de enorme lavastromen in India helemaal niet zo toevallig waren, maar mede mogelijk werden gemaakt door de planetoïde-inslag. De lavastromen in india ontstonden kort voor de planetoïde insloeg, maar bleven nog honderdduizenden jaren na de inslag actief. “Het is niet aannemelijk dat de inslag heel veel gesteente op grote afstand van het inslaggebied heeft doen smelten,” stelt onderzoeker Michael Manga. “Maar als je een systeem had dat al magma bevatte en je gaf dat een extra duwtje, dan kan een grote eruptie ontstaan.” En volgens de onderzoekers is dat precies wat er 66 miljoen jaar geleden is gebeurd. De magma was er al, maar kreeg door de inslag net het duwtje in de rug dat nodig was om tot de grootste erupties te komen.
Bewijs
Als bewijs voeren de onderzoekers onder meer aan dat de lava die voor de planetoïde-inslag vrijkwam chemisch gezien heel anders in elkaar steekt dan de lava die daarna vrijkwam. Het wijst erop dat de magma kort na de inslag veel sneller naar het oppervlak kwam. “Er is een duidelijk verschil in de stijl van de erupties, en het volume en de samenstelling,” stelt onderzoeker Paul Renne.
Datering
Maar is dat verschil toe te schrijven aan de inslag? In andere woorden: valt het moment waarop de lavastromen heel anders werden samen met het moment van de inslag? Het lijkt er wel op. Recentelijk dateerden onderzoekers de planetoïde-inslag, de massa-extinctie die daarop volgde en de lavastromen in India. Uit dat onderzoek blijkt dat de inslag en massa-extinctie samenvielen en zo’n 100.000 jaar verwijderd waren van de grootste erupties in India. “Er was (in India, red.) reeds een enorm vulkanisch systeem dat er wellicht al miljoenen jaren was en de inslag bracht dat systeem in beweging en mobiliseerde in korte tijd een enorme hoeveelheid magma,” legt onderzoeker Mark Richards uit. “Het mooie van deze theorie is dat deze te toetsen valt, omdat deze voorspelt dat eerst een inslag plaatsvond, waarna de extinctie begon en binnen een 100.000 jaar zou je deze enorme erupties moeten zien, omdat het zolang duurt voor de magma het oppervlak bereikt.”
Waarschijnlijk zorgden de enorme erupties in India ervoor dat enorme hoeveelheden koolstofdioxide – en andere klimaatveranderende gassen – in de atmosfeer belandden. Onduidelijk is echter nog in hoeverre deze veranderingen bijdroegen aan de massa-extinctie die aan het einde van het Krijt plaatsvond.
