Lengte telomeren kan voorspellen hoelang wild dier nog meegaat

Voor het eerst hebben wetenschappers in een wilde populatie dieren de aftakeling van telomeren die gedurende het hele leven plaatsvindt, bestudeerd. Ze moeten concluderen dat de lengte van de telomeren ook in het wild de levensverwachting van dieren kan voorspellen.

Telomeren vindt u op de uiteinden van uw chromosomen. Ze beschermen het DNA. Maar elke keer als een cel zich deelt, wordt een telomeer korter. Een cel kan zich dus maar een beperkt aantal keren delen. Als een telomeer te kort is, stoppen cellen met functioneren. “Dit mechanisme voorkomt dat cellen zich zonder enige controle gaan vermenigvuldigen en uitgroeien tot kwaadaardige cellen,” legt onderzoeker David S. Richardson uit. “Het nadeel hiervan is echter dat wanneer deze zombiecellen (cellen die zich niet meer kunnen delen en niet meer goed functioneren, red.) zich in onze organen opbouwen, dat leidt tot ouderdom en uiteindelijk tot gezondheidsproblemen en uiteindelijk de dood.” Kortom: “Telomeren beschermen ons tegen kanker, maar resulteren wel in onze ouderdom.”

Voorspelling
Veel onderzoekers zijn er van overtuigd dat we door naar de lengte van onze telomeren te kijken, een goed beeld kunnen krijgen van hoe oud we nu werkelijk zijn. Sterker nog: de lengte van onze telomeren zou zelfs kunnen voorspellen hoe lang we ongeveer nog te leven hebben. Maar om te achterhalen of dat laatste klopt, zouden we eigenlijk de aftakeling van de telomeren gedurende een heel leven in de gaten moeten houden. In het geval van mensen – die vrij oud worden – is dat lastig. Daarom namen Richardson en zijn collega’s hun toevlucht tot een vogeltje: de seychellenrietzanger.

Het onderzoek
De onderzoekers bestudeerden in totaal 320 vogels. Twee keer per jaar werd bloed afgenomen bij de dieren en werd gekeken hoe lang hun telomeren waren. “We wilden weten wat er gedurende een heel leven gebeurt, dus de seychellenrietzanger is een ideaal onderzoeksonderwerp. De vogels leven van nature op een geïsoleerd tropisch eiland, zonder roofdieren, dus we kunnen individuen hun hele leven lang volgen.”

WIST U DAT…

…sommige onderzoekers ervan overtuigd zijn dat een onsterfelijk bestaan binnen handbereik is?

Verschillen
Uit het onderzoek blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de verschillende vogeltje: bij de één worden de telomeren veel sneller korter dan bij anderen. “Men dacht altijd dat het korter worden van telomeren met een constante snelheid plaatsvond en dat de lengte van telomeren dienst deed als een interne klok die de chronologische leeftijd van organismen in het wild bijhield. Maar hoewel telomeren inderdaad korter worden naarmate dieren ouder worden, zijn er tussen vogels van dezelfde leeftijd grote verschillen in de snelheid waarmee dit gebeurt. Dit komt doordat individuen andere hoeveelheden biologische stress ervaren.”

Indicatie
Maar kan de lengte van telomeren ook gebruikt worden om te voorspellen hoelang een vogeltje nog meegaat? De onderzoekers ontdekten van wel. “We zagen dat de lengte van telomeren een betere indicatie geeft van de levensverwachting dan de chronologische leeftijd, dus door de lengte van telomeren te meten, hebben we een manier gevonden om de biologische leeftijd van een individu – hoeveel van zijn leven hij al heeft opgebruikt – vast te stellen.” Zo bleken vogels met langere telomeren over het algemeen langer te leven. En wanneer telomeren kort waren of heel rap korter werden, was dat een sterke indicatie dat de vogel binnen een jaar dood zou gaan.

WIST U DAT…

Belangrijk
Het onderzoek is heel belangrijk. Het bevestigt namelijk ideeën die eerder in laboratoria ontstonden, maar die nog nooit in het echt zijn getoetst. “Het is gewoon onmogelijk om zo’n studie onder mensen uit te voeren,” stelt Richardson. “Zo zou het heel lang duren om de gehele levensduur van de mens te bestuderen. En bij mensen zouden we in gevallen van ziekte ingrijpen, waardoor het al geen natuurlijke studie meer is.”

Telomeren kunnen dus een goede indicatie geven van hoe lang een vogel nog te leven heeft. “Hoe gezonder je bent of bent geweest, hoe beter je telomeren zijn. Maar het is lastig vast te stellen of dat een consequentie of een oorzaak is van gezondheid.” Hoewel het onderzoek zich beperkt tot vogels, kunnen we er ook voor onszelf toch wel conclusies uit trekken, vindt Richardson. “Oxidanten vallen telomeren aan. Dus dingen zoals roken, ongezond eten en je lichaam extreme fysieke en mentale stress laten ervaren, hebben allemaal een verkortend effect op de telomeren.”

Bronmateriaal

"UEA research shows telomere lengths predict life expectancy in the wild" - UEA.ac.uk
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door University of East Anglia.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd