Leonardo da Vinci had een oogafwijking

Nieuw onderzoek suggereert dat hij scheel keek. En zijn kunstwerken waren daarbij gebaat.

Onderzoekers hebben ontdekt dat Leonardo da Vinci, de vooraanstaande kunstenaar en wetenschapper van de Italiaanse Renaissance, waarschijnlijk scheel keek. Ze baseren zich op zes kunstwerken van de beroemde schilder en kregen de indruk dat Da Vinci leed aan strabismus. Maar in zijn nadeel was dit zeker niet.

Wat is strabismus?
Strabismus is een oogafwijking waarbij de ogen niet dezelfde richting op kijken. Strabismus wordt ook wel scheel kijken, of loensen genoemd. Er zijn verschillende soorten van strabismus. Waarschijnlijk had Da Vinci exotropie, wat inhoudt dat zijn ogen naar buiten uitweken.

Voordeel
Integendeel, waarschijnlijk had Leonardo er juist baat bij. Zo stellen de onderzoekers dat schilders en tekenaars met strabismus zich beter kunnen concentreren op een tweedimensionaal oppervlak. Dit komt omdat maar één oog op een punt gericht is, het andere oog kijkt per slot van rekening een andere kant op. Omdat Da Vinci waarschijnlijk één oog had dat naar buiten uitweek, zou dit hem ook hebben kunnen helpen om de driedimensionale wereld op een tweedimensionaal oppervlak over te brengen. Mogelijk heeft de oogafwijking van Da Vinci dus bijgedragen aan zijn uitzonderlijke vermogen om ruimte op het platte doek vast te leggen. Denk bijvoorbeeld aan gezichten en objecten, maar ook aan ver aangezichten van bergachtige taferelen.

Kunstwerken
In de studie bestudeerden de onderzoekers verschillende tekeningen, schilderijen en beeldhouwwerken. Zo werden onder andere de David en Salvator Mundi onder de loep genomen. Van de onderzochte kunstwerken wordt gedacht dat ze volledig, of deels op Da Vinci gebaseerd zijn. De onderzoekers plaatsten cirkels en ellipsen rond de pupillen, irissen en oogleden en berekenden de posities.

David
Hieronder is dit te zien bij het kunstwerk David. Dit beeldhouwwerk is gemaakt door Andrea del Verrocchio, de kunstleraar van Da Vinci. Waarschijnlijk maakte Verrocchio het kunstwerk naar het evenbeeld van zijn jonge leerling.

Salvator Mundi
Op de volgende afbeelding zijn wederom de cirkels en ellipsen rond de ogen te zien, maar dan aangebracht op Da Vinci’s eigen werk; de Salvator Mundi.

Verkeerde uitlijning
Uit de bevindingen blijkt dat alle kunstwerken een verkeerde uitlijning van de ogen hebben. Zo heeft de David een afwijking van -8,6° en Salvator Mundi -9,1°. In totaal maten de onderzoekers een gemiddelde afwijking van -10,3° over alle zes de kunstwerken.

Da Vinci was niet de enige waarbij strabismus geconstateerd is. Zo is bekend dat meer beroemde kunstenaars scheel keken, waaronder Rembrandt van Rijn.

Bronmateriaal

"Evidence That Leonardo da Vinci Had Strabismus" - JAMA Ophthalmol

Afbeelding bovenaan dit artikel: Free-Photos / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd