De zoektocht naar leven op planeten buiten ons zonnestelsel is veel ingewikkelder dan gedacht. Nieuw onderzoek toont aan dat een levenloze planeet zich heel gemakkelijk voor kan doen als een planeet waarop leven te vinden is.
Tot op heden zijn er 1774 exoplaneten – oftewel planeten buiten ons zonnestelsel – ontdekt. En dat worden er alleen maar meer: naar verwachting zijn er alleen in onze Melkweg al honderd miljard planeten te vinden. De grote vraag is: is er op die planeten leven? Om dat te achterhalen, kunnen onderzoekers naar de atmosfeer van planeten kijken. De aanwezigheid van verschillende stofjes in die atmosfeer – bijvoorbeeld methaan en zuurstof – kunnen op de aanwezigheid van leven wijzen. Zulke chemische aanwijzingen voor buitenaards leven worden ook wel ‘biosignatuur’ genoemd.
Exomaan
Maar een nieuw onderzoek toont nu aan dat de atmosfeer van exoplaneten ons gemakkelijk kan beduvelen. Een levenloze planeet met een levenloze maan kan door onze huidige telescopen heel gemakkelijk worden aangezien als een planeet met een biosignatuur, oftewel leven. Hoe dan? De onderzoekers gaan ervan uit dat wetenschappers zich niet bewust zijn van de aanwezigheid van de exomaan (tot op heden hebben onderzoekers nog nooit met zekerheid een exomaan kunnen ontdekken). Wanneer die wetenschappers vervolgens hun telescopen op de exoplaneet waar de exomaan bijhoort, richten, denken ze alleen te kijken naar de planeet en zijn atmosfeer. Maar in werkelijkheid oefent de maan en zijn atmosfeer ook invloed uit op de resultaten. “Je zou niet in staat zijn om onderscheid te maken tussen deze twee (de exomaan en exoplaneet, red.), omdat ze zo ver weg zijn dat je beiden in één spectrum ziet,” vertelt onderzoeker Hanno Rein. Zo kan een levenloze exoplaneet met een (nog niet ontdekte) exomaan een biosignatuur produceren dat te vergelijken is met de biosignatuur die een exoplaneet waarop daadwerkelijk leven te vinden is, laat zien.
Grote telescoop
Het betekent dat we de biosignatuur die we met de huidige telescopen ontdekken, niet kunnen vertrouwen. Pas met een veel betere resolutie kunnen we daadwerkelijk conclusies gaan trekken. “Een telescoop zou onrealistisch groot moeten zijn,” stelt Rein. Hij denkt dan aan een ruimtetelescoop van zo’n honderd meter groot. “Deze telescoop bestaat niet en er zijn geen plannen om deze binnenkort te gaan bouwen.”
Zullen we op korte termijn dan wel in staat zijn om buitenaards leven te vinden? Rein denkt van wel. “Maar misschien niet op een aardachtige planeet rond een zonachtige ster.” Hij benadrukt dat het ontdekken van buitenaards leven in ons eigen zonnestelsel een prioriteit moet blijven. “En wat exoplaneten betreft: we moeten onze zoektocht verbreden en planeten bestuderen rond sterren die koeler en minder helder zijn dan onze zon. Een voorbeeld is de recent ontdekte planeet Kepler-186f, die om een dwergster draait.”
