Een waaghals in boeken wordt door lezers gespierder en tot wel zeventien procent groter geschat dan personages die minder heldhaftig zijn. Tot die opmerkelijke conclusie komen Amerikaanse wetenschappers.
De onderzoekers lieten bewoners van de Yasawa-eilanden (Fiji) een verhaal lezen over mensen die in hun eentje, zonder reddingsvesten de zeeën trotseerden en zonder ook maar een moment te twijfelen in de hoogste bomen klommen. Ook lazen de proefpersonen verhalen over mensen die wel met een reddingsvest op pad gingen en kleinere bomen kozen om in te klimmen. Wanneer de onderzoekers de proefpersonen later vragen hoe ze de verschillende karakters zien, levert dat verrassende resultaten op. Zo schatten ze de heldhaftige personages gespierder in. Ook worden ze langer geschat dan de voorzichtige personages.
Verband
De resultaten lijken heel opmerkelijk. “De neiging om risico’s te nemen houdt geen verband met grootte of kracht,” stelt onderzoeker Daniel Fessler. En toch leggen we dat verband in ons hoofd klaarblijkelijk wel.
Dramatische conclusies
Fessler denkt dat wel te kunnen verklaren. In een eerder onderzoek – uitgevoerd in 2012 – toonde hij al aan dat mensen anderen groter en sterker schatten naarmate deze een grotere bedreiging voor hen vormden. Zo kregen proefpersonen foto’s te zien van een hand die een wapen, keukenmes of grote zaag vasthielden en moesten iets zeggen over de lengte van de persoon. Wanneer de hand een vuurwapen of mes vasthield, werd de eigenaar van de hand groter geschat. “Met een klein beetje informatie trekken we dramatische conclusies,” stelt Fessler.
Ontzagwekkend
Dat heldhaftige personages groter en sterker worden geschat, heeft dus alles te maken met het feit dat deze personages een grotere bedreiging voor ons zouden vormen. “Wanneer we de keuze maken om te vluchten of te vechten, baseren we ons op een kleine afbeelding in ons hoofd waarop de grootte van elke potentiële vijand die we tegenkomen aan wordt gepast aan hoe ontzagwekkend deze lijkt. Hoe meer we ervan overtuigd zijn dat deze een gevecht kan winnen, hoe groter en sterker deze lijkt.”
Het onderzoek onder de bewoners van het eiland onderschrijft wat Fessler tijdens eerdere studies al vermoedde. In ons brein bevindt zich een mechanisme dat we onbewust gebruiken om een beeld te krijgen van de dreiging die anderen voor ons vormen. “Het is een heel efficiënte manier om de mate van gevaar vast te stellen, maar soms misleidt dit mechanisme ons,” stelt onderzoeker Colin Holbrook.
