Deze liederen klonken in de concentratiekampen van Nazi-Duitsland

In de archieven van een universiteit zijn opnamen gevonden van liederen die slachtoffers van de Nazi’s in de concentratiekampen zongen.

Toen de geallieerden aan het eind van de Tweede Wereldoorlog de gevangenen van het ene na het andere concentratiekamp bevrijdden, werd langzaam maar zeker duidelijk wat deze gevangenen allemaal hadden doorgemaakt. Het fascineerde psycholoog David Boder en hij was vastberaden om de verhalen van de overlevenden op te tekenen. In de zomer van 1946 trok hij er met een opname-apparaat op uit en interviewde zeker 130 Joden die de concentratiekampen overleefden. Daarmee was hij één van de eersten die de verhalen van deze overlevenden vastlegde.

Eentje kwijt
De meeste van deze opnamen werden aan het eind van de jaren negentig herontdekt en bestudeerd. Maar één opname – waar Boder in zijn aantekeningen regelmatig naar verwees – konden onderzoekers niet terugvinden. Het ging om een opname met daarop de Henonville Songs. “Deze liederen werden opgenomen in een vluchtelingenkamp in Henonville, in Frankrijk,” vertelt onderzoeker David Baker. “De Nazi’s dwongen de gevangenen om sommige van deze liederen te zingen terwijl deze gevangenen van en naar de plekken reisden waar ze dwangarbeid moesten verrichten.”

De verloren gewaande opname. Foto: Drs. Nicholas and Dorothy Cummings Center for History of Psychology van de University of Akron.
Gevonden
Recent werd besloten om een deel van de opnamen van Boder te digitaliseren. Het ging om opnamen die sinds 1967 opgeslagen liggen in het Drs. Nicholas and Dorothy Cummings Center for History of Psychology van de University of Akron. En tijdens het digitaliseringsproces stuitte Baker op de verloren gewaande Henonville Songs. De opname bleek in een verkeerd gelabeld doosje te zitten. “Ik denk dat dit één van de belangrijkste ontdekkingen is die we in de vijftig jaar dat deze archieven bestaan, hebben gedaan,” stelt Baker. “Dat we de wereld de melodie kunnen geven van liederen die gezongen werden door mensen die feitelijk de doodstraf hadden gekregen doordat ze dwangarbeid moesten verrichten (…) is opmerkelijk.”

Het bleek nog niet zo gemakkelijk te zijn om de opname af te spelen. Maar uiteindelijk werd een recorder gevonden die de opname kon afspelen. Het moment waarop Baker de liederen voor het eerst hoorde, was bijzonder. “Dat ik luisterde naar iets wat nog maar weinigen voor mij gehoord hadden, was bijzonder (…)”

Inmiddels is de opname gedigitaliseerd en online gezet, zodat iedereen de liederen kan beluisteren. “Luister er alsjeblieft naar, ze wachten daar al heel lang op,” stelt Baker. De opnamen zijn onder aan deze blogpost terug te vinden.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd